|
Tgheslacht
Granaetappelen sijn dryerhande/ die sommighe hebben suer sap/ die andere suet/ die derde wijnachtich. Ende boven desen zoo esser oock noch een wildt gheslacht/ daer af die bloeme in der medecijnen ghebruyckt wordt.
Tfatsoen
Punica granatum - Granaatappel (cultuurvorm en wilde vorm)
|
Rhoia, Rhoa, Malus Punica, Malum granatum (Pomum granatum),
Granaetappel (Granaet appel)
(Cytini: "bloemen van den tammen Granaten", Balaustion, Balaustium: "bloemen van
den wilden Granaten", Sision, Malicorium, Sidium: "scorsse van den Granaetappelen")
"Granaetappelen sijn dryerhande, die sommighe hebben suer sap, die andere suet, die
derde wijnachtich. Ende boven desen zoo esser oock noch een wildt gheslacht, daer af
die bloeme in der medecijnen ghebruyckt wordt."
- 1644 Vlaams: Granaet, Granaeten, Granaet(appel)boom (Tamme oft Vruchtbaere) vrucht: Granaetappel)
- 1616 Latijn: Malus Punica (vrucht; Malum Punicum) [794]
- 1554/1557: Balaustium, Cytini, Granaetappel, Granatapffel, Granatum pomum, Grenadier, Malus punica, Malum granatum, Malicorium, Pomme de grenade, Pomum granatum, Sidium, Granaetappel (Granaet appel)
|
Die Granaetappelboom es een cleynachtich boom/ draghende vele tacxkens daer aen wassen schoon gruene bladerkens. Die bloemen sijn hol/ van verwen Castanie bruyn/ ende daer naer verschijnen die vruchten die ront sijn/ ende van binnen met schoone lijfverwiche keernkens gevult/ daer uut dat sap coemt/ dat oft suer oft suet oft wijnachtich van smaecke es. Die scorsse van desen appelen es dun hert ende houtachtich/ van verwen Castanie bruyn van buyten.
Plaetse
Granaetappelen wassen in heete landen/ als in Italien/ Spaengien ende meer andere.
Naem
Die Granaetappel wordt gheheeten in Griecx Rhoia ende Rhoa/ In Latijn Malum punicum/ ende Malum granatum/ In die Apoteke Pomum granatum/ In Hoochduytsch Granatapffel/ In Franchois Pommes granades.
Die bloemen van tammen Granaten worden gheheeten in Griecx ende in Latijn Cytini. Die bloemen van den wilden Granaten wordt ghenaemt in Griecx Balaustion/ ende daer naer in Latijn oock Balaustium.
Die scorsse van den Granaetappelen heet in Griecx Sidion/ In Latijn Malicorium/ ende oock Sidium.
Natuere
Die Granaetappelen sijn vercoelende ende wat tsamen treckende/ maer alle gadere niet alleleens. Die suere sijn meest verdrooghende ende tsamen treckende/ die suete alderminst ende sijn meer vochtich dan die andere. Die wijnachtighe sijn middelmatich. Die scorssen ende bloemen sijn drooch ende tsamen treckende van natueren.
Cracht ende werckinghe
A Die vochticheyt van den Granaetappelen es een bequaeme medecijne voor die maghe/ want sy sterckt die weecke maghe/ ende vercoelt die verhitte/ sy es oock goet tsegen alle flauwicheyt ende walginghe/ ghelijck dat sap van Araengien ende Citroenen/ ende es seer goet ghebruyckt in alle cortsen ende verhittinghen van der levere ende bloede/ sonderlinghe die vochticheyt van den sueren appelen/ ende daer naer van den wijnachtighen/ want die suete en sijn in die cortsen niet seer bequaem. |
|
[763] B Die bloemen van den tammen ende wilden Granaeten ende dijsghelijcx oock die scorssen van den Appelen/ stelpen alle bloetganck/ ghepoedert ende inghegheven/ oft in rooden wijn ghesoden ende ghedroncken/ ende dienen den ghenen die den rooden lichaem hebben/ ende den vrouwen die van der vloet sieck sijn/ niet alleen in dyer manieren ghebruyckt/ maer oock alsmen sidt/ oft badet in dwater daer sy in ghesoden sijn.
C Die selve scorssen ende bloemen stelpen oock den bloetganck van den verschen wonden/ in alder manieren daer toe ghebruyckt.
D Die scorssen van den Granaetappelen dooden oock die wormen/ ende sijn goet tseghen alle corruptien van der maghen ende
van den dermen.
E Die selve scorssen oft bloemen ghenesen die vochticheyt ende wackheyt van dat tantvleesch ende doen die tanden vast staen/ alsmen den mont spoelt met den watere daer sy in ghesoden sijn.
F Die scorssen van Granaten ghenesen ende heylen oock die ghescuertheyt in een plaester vermenght ende daer op ghebonden.
G Die keernen van den Granaetappelen in die |
