Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6 Van der boomen, haghen, ende alle houtachtighe gewassen, en van huerder vruchten, gummen ende sapen ondersceet, fatsoen, naem, natuere, cracht ende werkinghe Planten Alfabetisch

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 6 capitel 13, bladzijde 725-726   Zie volgende pagina »

Van Prangwortel.   Cap. xiii.

1  
Ononis repens subsp. spinosa - Kattendoorn

Tfatsoen

Ononis repens subsp. spinosa - Kattendoorn

Foto Martin Stevens

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Anonis, Ononis, Arresta bovis, Resta bovis, Remora aratri, Acutella, Prangwortel (Stalcruyt)

  • 1644 Vlaams: Pranghwortel, Stalcruydt
  • 1616 Latijn: Ononis [743]
  • 1554/1557: Acutella, Anonis, Arresta bovis, Arreste beuf, Hawhechel, Ochsenbrech, Ononis, Prangwortel, Remora aratri, Resta bovis, Stalcruyt, Stalkraut

 

[726]   Prangwortel heeft vele dunne taeye rijskens/ die met swert gruenen rondachtighen bladerkens ende scerpe herde stekende dorenen beset sijn. Tusschen den welcken voortcomen welrieckende bloemkens van fatsoene den Erwten bloemkens ghelijckende/ van verwen meest peersachtich oft lijfverwich root/ altemet heel wit/ somtijts oock geel ghelijck die Brem bloeme maer seer selden/ want die Prangwortel met den geelen bloemen/ en wordt niet veel ghevonden. Als die bloemen vergaen sijn zoo volghen daer cleyne hauwkens ghevult met breeden sade.

Die wortel es lanck/ seer taye/ met hueren tacken veerde ende wijt in die eerde ghesprayet/ doende somtijts beletsel den ploech yser alsmen tlant bouwet/ want dat ploech yser en kan dese wortel niet voorby noch niet ghebreken/ om dat sy seer taeye es.

Plaetse

Prangwortel wordt tot sommighen plaetsen van Brabant ghevonden aen die canten van goeden ende vetten corenvelden.

Tijt

Prangwortel bloeyet meest in Braeckmaent.

Naem

Dit cruyt wordt gheheeten in Griecx ende in Latijn Anonis ende Ononis/ nu ter tijt Arresta bovis, Kesta bovis en Remora aratri/ van sommighen oock Acutella. In Hoochduytsch Hawhechel/ Ochsenbrech ende Stalkraut. In Neerduytsch Prangwortel ende Stalcruyt. In Franchois Areeste beuf.

Natuere

Die wortel van Prangwortel es drooghe tot in den derden graedt/ ende wat wermachtich.

Cracht ende werckinghe

A   Die scorssen van die wortelen van Prangwortele/ met huenich vermenght ende inghenomen doet water lossen/ ende breeckt den steen. Tselve doet sy oock met wijn ghesoden ende ghedroncken.

B   Die selve scorssen met huenich ende azijn ghesoden/ sijn goet ghedroncken tseghen die vallende sieckte als Plinius scrijft.

C   Alsmen oock die selve scorssen in water ende azijn tsamen ziedt ende dat al werm in den mont houwet/ zoo ghenesen sy ende doen vergaen den tantsweer.

D   Die ionghe scuetkens/ eer die bladeren wel voortcomen/ afghepluckt ende ghesouten sijn een bequaeme ende ghesonde spijse voor salaet gegheten/ sy doen die urine lossen ende dat graveel rijsen dickwils ghebruyckt.

 

^Naar het begin van deze pagina