Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5 Cruyden, wortelen ende vruchten, diemen in die spijse ghebruyckt Planten Alfabetisch

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 5 capitel 56, bladzijde 666-667   Zie volgende pagina »

Van Kersse.   Cap. lvi.

1  

Lepidium sativum - Tuinkers

Tfatsoen

Lepidium sativum - Tuinkers

Nasturtium, Cardamum, Cression, Kersse

  • Botanisch: Lepidium sativum
  • Nederlands: tuinkers (sterkers)
  • 1644 Vlaams: Kersse (Ghemeyne oft Hof-)
  • 1616 Latijn: Nasturtium hortense [711]
  • 1554/1557: Cressio(n), Cresson alnoys, Gartenkresz, Kersse, Kresz, Nasitort

Kersse heeft smalle ghecloven bladeren/ van smaecke heet ende scerp/ sijn stelen sijn ront ontrent eenen voet lanck/ ende daer aen wassen vele cleyne witte bloemkens/ ende daer naer cleyne breede huyskens/ daer in dat het saet voortcoemt dat roodachtich es.

Plaetse

Kersse wordt hier te lande al om in die moeshoven ghesaeyet.

Tijt

Die kersse die vroech ghesaeyet es bloeyet in Braeckmaent/ ende corts daer naer zoo levert sy huer saet. Die spade ghesaeyet es brenght huer bloemen ende saet spaeder voort.

Naem

Dat cruyt wordt gheheeten in Griecx Cardamum. In Latijn Nasturtium/ van sommighen

 

[667]   nu ter tijt Cression. In Hoochduytsch Kresz und Garten kresz. In Neerduytsch Kersse. In Franchois Cresson.

Natuere

Kersse es heet ende droogh tot schier in den vierden graedt/ sonderlinghe dat saet ende cruyt alst drooghe es/ want noch groen wesende/ zoo en eest zoo drooghe noch oock zoo heet niet.

Cracht ende werckinghe

A   Kersse in tsalaet/ ende met die Lattouwe ghebruyckt/ es van crachten der Raketten ghelijck/ ende es seer goet met die coude cruyden inghenomen/ maer alleen ghebruyckt beruert sy de maghe/ ende doet huer letsel/ aenghesien dat sy te heet ende te scerp es.

B   Tsaet van Kersse inghenomen doet camerganck hebben ende doodet ende iaecht af die wormen/ het maeckt die milte cleyn/ het verweckt oock die natuerlijcke cranckheyt van den vrouwen/ ende doet die secondine ende doode vruchten lossen.

C   Tselve saet es oock goet tseghen die slanghen ende fenijnnighe ghedierten/ ende veriaecht die selve met sijnen roock alst ghebrant wordt.

D   Tsaet van Kersse met hoendersop oft eenighe andere dyerghelijcke vochtighe spijse inghenomen/ doet die taeye fluymen die op die borste ligghen rijpen ende lossen.

E   Tselve saet vermenght met huenich gheneest die verherde milte/ het doet vergaen alle quade ruydicheyt ende scorftheyt/ het verdeylt ende doet sceyden alle coude gheswillen/ ende het belet dat uutvallen van den hayre/ daer op ghestreken.

F   Tot dat sciatica/ dat es pijne ende weedom in die hopen/ ende tot die verouderde pijne van den hoofde/ ende tot alle coude verouderde ghebreken es dat saet van kersse oock goet met azijn ende huenich vermenght ende daer op gheleyt.

G   In somma Tsaet van kersse es den sade van Mostaert van crachten ende werckinghe seer ghelijck als Galenus scrijft.

 

^Naar het begin van deze pagina