Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5 Cruyden, wortelen ende vruchten, diemen in die spijse ghebruyckt Planten Alfabetisch

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 5 capitel 15, bladzijde 605-606   Zie volgende pagina »

Van Condrilla.   Cap. xv.

1  

Catananche caerulea - Blauwe strobloem

2  
Taraxacum officinale - Paardenbloem

 

Tgheslacht

Condrilla es tweederleye als Dioscorides scrijft/ Groot ende cleyne.

Tfatsoen

Catananche caerulea - Blauwe strobloem

 

Condrilla maior, Condrillon, Condrillis, Cichorion, Seris, (groote) Condrilla

  • 1644 Vlaams: Condrille (Derde) met blauwe bloemen
  • 1616 Latijn: Chondrillae species tertia [638]
  • 1554/1557: Cichorion, Cichorium, Condrilla, Condrilla (groote), Condrilla maior, Condrillis, Condrillon, Seris

[606]   1   Die groote Condrilla es der wilder Cichoreye wat ghelijck/ sy heeft langhe witgruene bladeren die over beyde sijden seer diep ghesneden sijn/ die steel es dun ontrent eenen voet oft wat meer hoogh/ ende daer op wassen ronde knoppekens/ die als sy open gaen/ voortbringhen schoone bloemen van fatsoene ende verwe den bloemen van wilde Cichoreye seer ghelijck maer mindere. Die wortel es lanck ende wit ghelijck van Cichoreye.

 

2   Die andere Condrilla dat es dat cruyt dat men Papecruyt nuempt/ heeft langhe bladeren over beyde sijden diep ghesneden/ den bladeren van wilden Cichoreye ghelijck/ die meest opter eerden uutghespreyt ligghen. Tusschen die bladeren comen dunne effene hole steelkens voort/ daer op voortcomen schoone geele ghevulde bloemen/ die als sy vergaen sijn/ in wollachtighe bollekens veranderen die met den winde wech stuyven. Die wortel es dun/ lanck/ geelachtich/ ende vol wit melckachtich saps dat daer uut vloeyet als sy ghequetst wordt.

Plaetse

1   Die groote Condrilla en es hier te lande niet ghemeyn/ maer wordt in der Cruytliefhebbers hoven ghevonden.

2   Die cleyne dat es dat Papecruyt/ wast hier te lande al om in die beempden ende graspleynen.

Tijt

1,2   Die vremde Condrilla bloeyet in Meye ende in Braeckmaent/ het Papencruyt bloeyet van in Aprill tot in Oostmaent.

Naem

1   Dat ierste gheslacht van desen cruyden heet in Griecx Condrille. In Latijn Condrilla/ van Plinius Condrillon ende Condrillis/ van sommighen oock Cichorion ende Seris/ nu ter tijt Condrilla maior/ hier te lande Condrilla.

2   Dat ander gheslacht heet in Griecx Condrille hetera. In Latijn Condrilla altera. In die Apoteke Dens leonis/ ende Rostrum porcinum. In Hoochduytsch Korlkraut/ Pfaffenblat/ Pfaffen rorlin. In Neerduytsch Papencruyt/ Honts roosen/ Canckerbloemen/ ende Scorftbloemen. In Franchois Pissen lict.

Natuere

Dese cruyden sijn cout ende drooghe van natueren/ ghelijck die Endivien ende Cichoreyen.

Cracht ende werckinghe

1
A
   Tsap van die groote Condrilla alleen oft met wijn inghenomen stelpt den loop des buycx/ sonderlinghe die van hitte van der lever oorspronck neempt.

B   Tselve cruyt met sijnen bladeren ende wortelen ghestooten ende inghenomen/ es seer goet tseghen die beten van den fenijnnighen serpenten.

C   Die groote Condrilla sterckt oock die maghe ende doet die spijse verteeren als Dorotheus scrijft.

2
D  
Papecruyt es van crachten ende werckinghen der Cichoreyen seer ghelijck ende mach daervoor altijt ghebruyckt worden.

E   Item Papecruyt doet dat hayr dat aen die sceelen van den ooghen aver rechts wast uut vallen ende wel wassen/ alsmen tsap daer aen dicwijls strijckt.

 

^Naar het begin van deze pagina