Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4 Corenen, Legumina, Distelen ende dyerghelijcke
Planten Alfabetisch

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 4 capitel 61, bladzijde 573-574  Zie volgende pagina »

Van Rotte.   Cap. lxi.

1  

Rubia tinctorum - Meekrap

2  

Galium sylvaticum - Boswalstro

Tgheslacht

Rotte es tweederleye van gheslachte/ Tam die ghesaeyet ende gheplant wordt/ ende wildt die al om van selfs wast.

Tfatsoen

  Erythrodanon, Rubia, Rotte (Mee), poeder van de wortel: Meecrappen

 

Rubia tinctorum - Meekrap

Rubia sativa (Rubia tinctorum), tamme Rotte

  • 1644 Vlaams: Mee, Rotte [wortel: Meekrappen]
  • 1616 Latijn: (Rubia)
  • 1554/1557: Garance cultivée, Mee, Meecrappen, Rodte, Rotte (tamme), Rubia sativa, Rubia tinctorum

1   Die tamme Rotte heeft langhe viercantighe rouwe stelen/ met vele ledekens/ die aen elck let rontsomme met gruene smalle bladerkens ghelijck een sterre beset sijn. Die bloemen wassen op dopperste van den stelen gelijck aen wilde Rotte/ en sijn van coluere bleeck geel/ naer die welcke voortcoemt ront saet/ dat ierst gruen/ naer root/ ende ten laesten swert es/ Die wortel es seer lanck/ dun ende root.

Galium sylvaticum - Boswalstro

Rubia sylvestris, wilde Rotte

  • 1644 Vlaams: Mee (Wilde)
  • 1616 Latijn: ((Rubia silvestris)
  • 1554/1557: Alysson, Garance sauvage, Rotte (wilde), Rubia sylvestris

2   Die wilde Rotte es der tammer gelijck/ maer veel minder/ ende niet zoo rouw. Die bloemkens sijn wit. Die wortel seer dun ende teer/ somtijts oock wat roodachtich.

Plaetse

Die tamme Rotte wordt in Zeelant in Vlaenderen/ ende in sommige plaetsen van Brabant by Berghen etc. op goede vette velden gheplant. Die wilde wast al om van selfs aen die canten van den velden onder die haghen en hegghen.

Tijt

Beyde die Rotten bloeyen in Hoymaent/ ende in Ooghstmaent.

Naem

Rotte wordt gheheeten in Griecx Erythrodanon. In Latijn Rubia. In die Apoteke Rubia tinctorum. In Hoochduytsch Rodte. Hier te lande Rotte/ ende meestenCruijdeboeck deel Mee/ ende

 

[574]    dat poeder van den wortelen Meecrappen. In Franchois Garrance.

Natuere

Die tamme Rotte es werm in den tweeden graedt/ ende drooghe tot in den derden.

Cracht ende werckinghe

A   Die wortel van tamme Rotte in huenich water ghesoden ende ghedroncken/ opent die verstoptheyt van der lever/ milte/ nieren/ ende van die moedere/ ende mits dyen es seer goet tseghen die geelsucht/ ende doet den vrouwen huer natuerlijcke cranckheyt als sy achterblijft wedercomen.

B   Die selve wortel in der selver manieren ghebruyckt/ doet water maken/ ende lost die urine seer sterckelijck/ alzoo dat sy te veel ghebruyckt bloet doet pissen.

C   Die wortel van Rotte ghesoden ende ghedroncken oft ghepoedert/ ende met wijn inghenomen/ doet sceyen dat bloet dat binnens lichaems gheronnen ende ghestolt es/ ende es goet den ghenen die ghevallen sijn ende van binnen ghequetst oft gheborsten sijn.

D   Tsap van den wortelen es goet ghedroncken den ghenen die van fenijnnigen ghedierten gebeten sijn/ dijsghelijck oock die wijn daer die bladeren ende wortelen in ghesoden sijn.

E   Tsaet van Rotte met syrope van azijn inghenomen/ maeckt die milte cleyn/ ende gheneest die herdicheyt van der selver.

F   Een pessus van die wortel ghemaeckt ende in die moeder gheset/ brenght den vrouwen huer natuerlijcke cranckheyt/ ende iaecht af die secondine ende die doode vruchten.

G   Die wortel cleyn ghestooten gheneest alle scorftheyt ende ruydicheyt/ daer mede tlichaem bestreken.

2
H  
Die wilde Rotte en es in der medecynen niet bruyckelijck.

 

^Naar het begin van deze pagina