|
Tfatsoen
Cynara scolymus - Artisjok
|
Scolymos, Cinara, Cynara, Strobilus, Pherusa, Pyracantha, Arocum, Alcocalum,
Articocalus, Artichauts
- 1644 Vlaams: Articiocken
- 1616 Latijn: Cinara [724]
- 1554/1557: Alcocalum, Arocum, Artichaut, Articocalus, Caravus, Carduus sativus, Chamaeleon, Cinara, Cynara, Spondyli, Strobildorn
|
[558] 1 Artichauts hebben groote breede bladeren/ ghelijck die bladeren van onser vrouwen Distel/ maer bruynder/ merder ende niet stekende/ ende tusschen dyen comen die stelen voort/ daer aen oock bladeren wassen den voorghescreven ghelijck maer mindere/ op dopperste draghende groote ronde ghescelferde bollen/ die als zy open gaen purpure bloemen bringhen/ ende daer naer saet leveren/ den sade van onser vrouwen Distel ghelijck maer meerdere. Die wortel es lanck ende groot.
Cynara cardunculus - Kardoen
|
Cinarae aliud genus, Cinara acuta, Scolymos acutus, Chardous
- 1644 Vlaams: Articiocken (Stekelighe)
- 1616 Latijn: Cinara spinosa [724]
- 1554/1557: Chardonnerette, Chardons, Cinara acuta, Cynara aliud genus
|
2 Dat ander gheslacht dat Chardous gheheeten wordt heeft groote langhe bladeren/ die over beyde sijden diep ghesneden ende met scerpen dorenen beset sijn. Die steel es lanck/ ende daer op wassen ronde ghescelferde bollekens/ den anderen volnaer ghelijck.
Plaetse
1 Beyde dese gheslachten en wassen hier te lande van selfs niet/ maer worden in die hoven ghesaeyet ende gheplant.
Tijt
2 Artichauts ende Chardous brenghen huer stekende bollen in Ooghstmaent.
Naem
Dierste gheslacht wordt gheheeten in Griecx Scolymos. In Latijn Cinara oft Cynara ende Strobilus/ van sommighen Pherusa ende Pyracantha/ nu ter tijt Arocum, Alcocalum ende Articocalus. In Hoochduytsch Strobildorn/ In Italien Articoca. In Franchois Artichaultz ende daer naer hier te lande Artichauts.
Dat ander es oock een gheslacht van Cinara ende Scolymos/ ende mach wel gheheeten worden Cinara acuta oft Scolymos acutus. Ende dit gheslacht wordt in Franchois |
|
[559] ende hier te lande Chardous ghenaemt.
Natuere
Artichouts sijn werm ende drooghe van natueren tot in den tweeden graedt als Galenus crijft.
Cracht ende werckinghe
A Die wortel van Artichauts in wijn ghesoden ende ghedroncken iaecht af duer die urine alle quade vuylicheyt des bloets/ ende doet dat water stincken ende swaer van ruecke worden/ ende verdrijft/ ende gheneest mits dyen den quaden stanck van den oocxselen/ en van den gheheelen lichaem.
B Die selve wortel met azijn vermenght gheneest alle quade ruydicheyt ende scorftheyt daer op ghestreken.
C Die bollen voor spijse inghenomen verwecken ende maken lust tot byslapen/ ende als zy rouw ghegheten worden sonderlinghe
als sy oudt sijn zoo sijnse quaet om verteeren/ daer om eest beeter datmense ierst siede ende dan ete. |