Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten
Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 3 capitel 58, bladzijde 435-436   Zie volgende pagina »

Van Hoppecruyt.   Cap. lviii.

1  

Humulus lupulus - Hop mannelijke plant

Humulus lupulus - Hop vrouwelijke plant

Tgheslacht

Hoppecruyt es tweederleye van gheslachte Tam ende Wildt. Dat Tam wordt gheheeten Hoppe ende draeght groote bellen. Dat Wildt es ghenaempt Hoppinne ende Hoppecruyt wijfken ende en draecht gheen bellen oft seer cleyne.

Tfatsoen

   Noot: Dodoens onderscheidt tam Hoppecruyt of tamme Hoppe ("tusschen die bladeren wassen ronde witte lanckachtige bollekens diemen bellen nuempt, niet anders wesende dan vele witgeele cleyne bladerkens tsamen in een ghedronghen") en wil(d)t Hoppecruyt of wilde Hoppe, de Hoppinne ("maer en brenght gheen bellen ten waere seer cleyne die nergherincx toe en dienen").

Humulus lupulus - hop

Foto Martin Stevens

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Mannelijke plant  

 

Vrouwelijke plant  

 

 

Lupulus salictarius, Lupus salictarius (Lupulus), Hoppe (Hoppecruyt)
  • 1644 Vlaams: Hoppecruydt
  • 1616 Latijn: Lupulus
  • 1554/1557: Hopffen, Hoppe, Hoppecruyt, Houblon, Lupulus, Lupulus salictarius, Lupus salictarius

 

[436]   1   Die tamme Hoppe heeft rouwe stelen met cleynen scerpen doornekens beset om die staken daer zy aen gheplant es huer selven windende ende seer hooch wassende. Die bladeren sijn rouw den bladeren van witte Bryonie schier ghelijck/ maer wat mindere min ghesneden/ ende bruynder van vervwen. Aen dopperste van den stelen tusschen die bladeren wassen ronde witte lanckachtighe bollekens diemen bellen nuempt/ niet anders wesende dan vele witgeele cleyne bladerkens tsamen in een ghedronghen. Tusschen den welcken dat saet verborghen wast dat plat es. Ende dese bellen als zy rijp sijn/ sijn seer sterck van ruecke/ ende wordt vergaert tot den ghebruyck van den bier brouwers/ die met desen bellen huer bier smaeckelijcker maken. Die wortelen lancx der aerden cruypende ende duer een ghevlochten tot veel plaetsen nieuwe scueten uutworpende.

2   Die wilde Hoppe dat es die Hoppinne es der tammer Hoppe van bladeren ende stelen seer ghelijck/ maer en brenght gheen bellen ten waere seer cleyne die nergherincx toe en dienen. Die wortel van desen es oock cruypende ende tot veel plaetsen nieuwe scuetkens uutworpende/ die als zy ierst uutcomen voor salaet gheten worden/ eer sy bladeren hebben/ ende een goede ghesonde spijse sijn.

Plaetse

1   Tam Hoppecruyt wordt hier te lande in die hoven ende ackers gheplant die daer toe bereyt sijn/ ende wordt somtijts oock aen die canten van den velden in die haghen ghevonden.

2   Die Hoppinne dat es wilt Hoppecruyt wast in die haghen ende hegghen aen die canten van den coren velden ende van den moeshoven.

Tijt

Die bellen van Hoppecruyt comen in Ooghstmaent voort ende worden in Herfstmaent rijp.

Naem

Hoppe wordt nu ter tijt gheheeten in Griecx Bryon. in Latijn Lupulus salictarius/ oft Lupus salictarius. In die Apoteke Lupulus. In Hoochduytsch Hopffen. Hier te lande Hoppe ende Hoppecruyt. In Franchois Houblon.

Natuere

Hoppecruyt ende sonderlinghe die bloemen es werm ende drooghe tot in den tweeden graedt.

Cracht ende werckinghe

A   Hoppecruyt ghesoden ende ghedroncken opent die verstoptheyt van der lever/ milte ende van den nieren/ ende suyvert dat bloet van alle onsuyverheyt die selve duer die urine afiaghende/ ende es mits dyen goet den ghenen die scorft/ ruydich/ oft anders ghebreckelijck sijn ende quaet onsuyver bloet hebben.

B   Tot den selven sijn oock die ionghe spruytkens goet die in die Meerte ende Aprill uutscieten/ in plaetse van salaet ghegheeten.

C   Tsap van Hoppecruyt inghenomen maeckt camerganck ende iaecht af die geele cholerijcke humoeren ende alle onsuyverheyt van den bloede.

D   Dit selve sap in die ooren ghedaen reynicht die onsuyver ooren ende verdrijft alle stanck daer uut.

 

^Naar het begin van deze pagina