Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Acorus calamus - Kalmoes - Galigaen, groote

zie

• Acorus calamus

Acorum, Aphrodisia, Venerea, Radix nautica, Galanga sylvestris (Galanga maior, Galanga mezana), groote Galigaen (vergelijk hoofdstuk 26 van dit deel)

• (?)
• 1644 Vlaams: Acorus, Lisch met welrieckende bladen
• 1616 Latijn: Acorus
• 1554/1557: Acoros, Acorum, Acorus, Acorus (oprechten), Acorus vray, Arundo, Arundo odorata, Calamus, Calamus aromaticus, Calamus odoratus, Calamus vray, Calmus, Canne, Galanga crassa, Galanga maior, Harundo, Riet, Rohr, Roseau, Roseau odoriferant

Kijk eens

op Wolverlei

• https://wolverlei.photoshelter.com/search?I_DSC=
  Acorus+calamus&I_DSC_AND=t&_ACT=search

Informatie en verkrijgbaarheid op Plantago

• https://plantago.nl/plantindex/plant/BO/A/1/acorus-calamus/168.html

op internet

• https://duckduckgo.com/?t=ffab&q=
  Acorus+calamus&iax=images&ia=images

Alpinia galanga - Grote galangawortel (Laos) - Galigaen, cleyne

zie

• Alpinia galanga

Kijk eens

Informatie en verkrijgbaarheid op Plantago

• https://plantago.nl/plantindex/plant/BO/A/1/alpinia-galanga/36574.html

op internet

• https://duckduckgo.com/?t=ffab&q=
  Alpinia+galanga&iax=images&ia=images

Alpinia officinarum - Kleine galangawortel - Galigaen, cleyne

zie

• Alpinia officinarum

Kijk eens

Informatie en verkrijgbaarheid op Plantago

• https://plantago.nl/plantindex/plant/BO/A/1/alpinia-officinarum/36575.html

op internet

• https://duckduckgo.com/?t=ffab&q=
  Alpinia+officinarum&iax=images&ia=images

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 24 Bladzijde 384

Tgheslacht

Die wortel diemen nu ter tijt in die Apoteke voor Galigaen vercoopt/ es tweederleye. Die eene es groot vinghers oft duyms dick/ scijnende met leden ghelijck die riet wortelen versceyden/ gheknobbelt met aenhanghende sijde wortelen/ schier ghelijck die wortelen van geel Lisch/ van buyten bruyn roodachtich van binnen witachtich bruyn ende voosachtich/ scerp ende heet van smaecke. Die andere es een cleyn niet seer dick wortelken hebbende oock twesen van leden/ van buyten ende van binnen bruyn.

Tfatsoen

Wat bladeren bloemen ende saet dese wortelen voortbringhen en wordt niet bescreven ghevonden/ maer es die groote Galigaen dat oprecht Acorus/ zoo es dese Galigaen een soorte ende gheslacht van Lisch dat uut die wortel wel schijnt waer te sijne/ ende heeft bladeren den Lisch bladeren ghelijck.

Naem

1   Die groote Galigaen heet in die Apoteke Galanga maior ende Galanga mezana/ van sommighen Galanga sylvestris/ en wordt nu ter tijt gehouwen voor die maniere ende gheslachte van Lisch/ dat in Griecx heet Acoron. In Latijn Acorum/ van sommigen Aphrodisia, Venerea oft Radix nautica.

2   Dat cleyn wordt ghehouwen voor dat Galanga van Serapio int cccxxxii.cap. bescreven/ ende heet in die Apoteke Galanga. In Hoochduytsch Galgen. In Brabant Galigaen.

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 24 Bladzijde 385

Natuere

[385]   Beyde dese wortelen sijn werm ende drooghe tot in den derden graedt.

Cracht ende werckinghe

1
A   De groote Galigaen dat es dat oprecht Acorus ghesoden ende ghedroncken doen water maken/ ende es goet tseghen die droppelpisse/ ende alle coude ghebreken van der blasen ghebruyckt.

B   Die selve wortel es oock seer goet tot die pijne ende weedom van der borsten/ van der sijden/ ende crimpsel ende wedom van den buyck/ ende opent die verstoptheyt van der lever ende van der milten.

C   Die wortel van Acorus met huenich water ghedroncken gheneest die ghene die van binnen gheborsten oft ghequetst sijn ende eenich ledt vercrompen oft ghespannen hebben/ dijsghelijcx oock die lam en onmachtich van huer leden sijn.

D   Tot die beten van den fenijnnighen ghedierten dient oock dese wortel seer wel/ ende daerom es sy goet in die medecynen diemen tot den fenijn ghebruyckt/ ghemenght.

E   Dese wortel neempt oock af die scellen die op de ooghen wassen ende es seer goet in die collyrien daer toe dienende ghedaen.

F   Die selve wortel in wijn ghesoden versuet ende doet sincken die gheswollen manlickheyt/ daer op gheleyt/ ende verdrijft alle herdicheden alsmen met den wijn die stooft daer zy in ghesoden es.

2
G   Die cleyne Galigaen dat es die ghemeyne/ es seer goet der vochtigher ende coude maghe/ hy doet die spijse verteeren ende maeckt appetijt ende verdrijft die winden en coude fluymen ghepoedert ende met wijn inghenomen/ oft andersins bequamelick ghebruyckt.

H   Die selve Galigaen verdrijft die winden ende es goet tot dat colica dat es pijne ende weedom in den buyck ende verwermt die nieren ende die blase.

I   Galigaen in den mont ghenomen maeckt goeden ende welrieckende adem ende sterckt die herssenen ende memorie.