[272] Grove Marioleyne heeft vele ronde bruyne lange hayrachtighe steelkens daer aen rondachtighe saechte hayrachtighe bladerkens wassen meerder dan die bladeren van Poleye. Die bloemen sijn roodachtich en wassen met croonkens veel by een/ cleyn roodachtich sadeken leverende. Die wortel es hert/ lanck ende houtachtich.
2 Van desen wordt noch een ander gheslacht ghevonden dat sneewitte bloemen draeght van ruecke ende smaecke stercker dan dat voorghescreven/ anders hem in alle manieren ghelijck .
Plaetse
Beyde dese gheslachten van grove Marioleyne wordden hier te lande in die hoven ghesayet/ ende dat ierste es ghemeynder dan dat ander met den witten bloemen.
Tijt
Dese cruyden bloeyen in Hoymaent/ somtijts oock in Braeckmaent.
Naem
1 Dat ierste gheslacht wordt gheheeten in Griecx Origanos. In Latijn ende in die Apoteke Origanum/ van sommighen Cunila. In Hoochduytsch Dosten/ Wolgemut. Hier te lande grove Marioleyne. In Franchois Mariolaine bastarde en Origan.
2 Dat ander gheslacht met den witten bloemen/ heet in Griecx Agrioriganos. In Latijn Origanum sylvestre.
Natuere
Grove Marioleynen sijn werm ende drooghe tot in den derden graedt.
Cracht ende werckinghe
A Grove Marioleyne in wijn ghesoden es seer goet ghedroncken den ghenen die van fenijnnighen ghedierten ghebeten/ oft van scorpioenen ende spinnen ghesteken sijn.
Ende met sueten versoden wijn es zy goet den ghenen die Sceerlinck oft Opium dat es tsap van Huel inghenomen hebben.
B Tselve cruyt met water ghedroncken es goet tseghen die pijne van der maghen ende wringhinge aen therte/ ende doet die spijse lichtelijcken verteeren. Ende met huenich water oft mee inghenomen maeckt saechten camerganck ende iaecht die swerte melancholycke humueren af/ ende doet die natuerlijcke cranckheyt der vrouwen comen.
C Grove Marioleyne met vijghen es seer goet ghegheten den watersuchtighen/ ende die eenich ledt vercrompen hebben.
D Grove Marioleyne es oock seer goet met huenich vermenght tseghen die hoest/ pleuresis ende verstoptheyt van der longhene dicwils gheleckt.
E Tsap van grove Mariolenye es seer goet tseghen die swellinghen van den Amandelen ende van die keele ende gheneest die sweringhen des monts.
F Tselve sap duer die nuese opghetrocken suyvert die herssenen/ ende doet dat geel coluer van den ooghen van der geelsucht vergaen.
G Dit sap versuet oock die pijne der ooren met melck daer in ghedruypt.
H Grove Marioleyne es oock seer goet tseghen alle crauwagien/ ruydicheyt/ iuecksel/ ende tseghen die geelsucht/ in water ghesoden ende daer in ghebaeyt/ oft lichaem daer mede ghewasschen.
I Tselve met edick ende olie vermenght/ es seer goet met wolle gheleyt op die ghesmeten/ ghestooten ende gheblutste leden ende die uut huer ledt sijn.
K Dat ander gheslacht met den witten bloemen dat hier te lande Spaensche grove Marioleyne als voorseyt es/ ghenaemt wordt/ es tot allen den voorghescreven seer ende sonderlinghen goet/ ende stercker dan die ghemeyne grove Marioleyne alzoo Galenus scrijft. |