Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2 Bloemen, welrieckende cruyden, saden, ende dyer ghelijcken Planten Alfabetisch

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 20 Bladzijde 209

Tgheslacht

Der cruyden die bloemen ghelijck scellekens oft cloketten dat is cleyne clocxkens draghen vindtmen veelderleye gheslachten/ van den welcken dat Halscruyt een is dat wy nu teghenwoordich voor handen hebben/ dat oock tweederleye es. Groot ende cleyne.

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 20 Bladzijde 210

Tfatsoen

[210]   1   Groot Halscruyt heet viercantighe rouwe hayrachtighe stelen/ daer aen wassen voor scerpe ende rontsomme gekertelde bladeren den bladeren van Netelen van fatsoene ghelijck. Die bloemen wassen lancx die stelen/ gefatsoeneert gelijck een cleyn clocxken oft scelleken/ den bloemen van Raponcelen aensienlijck/ maer veel meerder/ van binnen rouw en hayrachtich/ van coluere som wit/ som blauw/ som lijfvervwich. Ende dese bloemkens beghinnen van aen dopperste van de steel te bloeyene/ ende bloeyen van daeren voort nederwaerts. Als dese bloemen vergaen zoo comen daer lange hoofdekekens voort ghelijck aen den Raponcelen daer cleyn grauw sadeken in leyt. Die wortel is wit ende duer een ghevlochten.

2   Dat cleyn Hals cruyt es den grooten van stelen ghelijck/ maer en wast niet zoo hooghe. Sijn bladeren sijn langachtich/ minder/ witter/ ende niet zoo seer ghekerft als die bladeren van den grooten/ den bladeren van Savie volnaer ghelijck. Die Clocxkens sijn violetvervwich persch/ ende staen aen dopperste veel vaster in een ghedronghen dan aen tgroot Halscruyt. Die wortel es dun ende heeft veele veeselinghen.

Plaetse

Beyde dese gheslachten wassen van selfs in sommighe drooghe beempden/ ende op grasachtighe plaetsen. Zy worden oock in die hoven gheplant.

• Cruijdeboeck deel 2 capitel 20 Bladzijde 211

Tijt

[211]   Dese bloemkens bloeyen meest in Hoymaent.

Naem

Halscruyt wordt in Griecx Trachelion/ in Latijn Cervicaria ende Uvularia naer den Duytschen naem gheheeten/ van sommighen oock Campanula. In Franchois Gantelee et Ganteletz. In Hoochduytsch Halszkraut.

Natuere

Halscruyt es cout ende drooghe van natueren.

Cracht ende werckinghe

A   Halscruyt in water ghesoden es seer goet ende gheneest die pijne ende swillinghe van den hals ende van die keele van binnen/ ende alderhande ghezweer des monts/ alsmen daer mede gorgelt oft die mont spoelt.