Plantenfoto's

Achillea tomentosa - Viltig duizendblad - Geruwe, geele

zie

• Achillea tomentosa

Kijk eens

Informatie en verkrijgbaarheid op Plantago

• https://plantago.nl/plantindex/plant/BO/A/1/achillea-tomentosa/117.html

op internet

• https://duckduckgo.com/?t=ffab&q=Achillea+tomentosa&iax=images&ia=images

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 99 Bladzijde 176

Tgheslacht

Onder den naem Stratiotes dat es Ruyters cruyt sijn van Dioscorides twee cruyden bescreven/ beyde hier te lande bekent. Deene wordt gheheeten Crabbenclauw ende dandere geele Geruwe.

Fatsoen

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 99 Bladzijde 177

[177]   1   Dat ierste Ruyters cruyt dat Crabbenclauw ghenaempt wordt es een water cruyt op dwater drijvende den grooten Donderbaert eer sijn stelen voort comen niet seer onghelijck maer meerdere. Sijn bladeren sijn smal eenen halven voet lanck/ aen die canten met scerpe steekende puntkens beset/ den bladeren van Aloe volnaer ghelijck/ maer veel minder dunder en corter. Die bloemen wassen op corte steelkens die ter sijden tusschen die bladeren voortcomen/ ende sijn wit in drije bladerkens ghesneden/ in dmiddel geel ende hayrachtich/ en comen gheslopen uut een ghesplet hauwken eender crabben oft creefts clauwe ghelijck. Dit cruyt en heeft gheen wortelen/ dan een seer cort cleyn steertken boven breet ende dick/ beneden seer dun en teer/ daer die bladeren uut wassen/ ende aen dit cort steertken ter sijden onder die bladeren comen voort langhe drayen die hier ende daer/ totten gronde van den water strecken daer mede dattet hem aen den grondt vast maeckt. Ende dese langhe drayen nemen die Storiers ende Lantvaerders ende stellense in fiolen met water op huer tafelen ende maken den slechten huysman wijs/ dattet wormen sijn die met hueren poederen/ suyckeren oft salven den menschen afghegaen sijn.

2   Dat ander Ruyters cruyt dat geele Geruwe gheheeten wordt heeft langhe smalle bladerkens over beyde syden veel ende diep ghesneden den veerkens van den vluegelkens van cleyne voghelkens ghelijckende/ want ghelijck die cleyne veerkens van den vluegelkens van den cleynen voghelen in dmiddel een ribbeken hebben ende daer aen over beyde syden cleyne smalle hayrkens oft pluymkens. Alzoo hebben oock dese bladerkens in dmiddel een ribbeken daer aen over beyde syden wassen cleyne smalle bladerkens/ elck cleyn besonder bladerken eenen hayrken van die cleyne veerkens ghelijckende. Ende tusschen dese bladeren coemt een steelken voort ontrent een spanne lanck met ghelijcke bladerkens beset/ draghende in dopperste een schoone croone ghelijck die Geruwe van vele cleyne geele bloemkens. Die wortel es teer en faselachtich.

Plaetse

Dat Crabbenclauw wast hier te lande in staende wateren/ ende wordt in veele grachten ghevonden ontrent der Scelden ende die Dele gheleghen. Dat ander wast in sommighe vette beempden maer wordt seer selden ghevonden.

Tijt

Crabbenclauwe bloeyet in Meye. Die geele Geruwe in Ooghstmaent.

Naem

1   Dierste cruyt wordt gheheeten in Griecx Stratiotes ende Stratiotes potamios. In Latijn Militaris. In Duytsch Crabbenclauw/ ende naer den Griecxsen naem Ruyters cruyt/ oft water Ruyters cruyt.

2   Dat tweede wordt ghenaempt in Griecx Stratiotes chyliophyllos. In Latijn Militaris, Millefolia. In Duytsch hier te lande geel Geruwe.

Natuere

Crabbenclauw es cout ende drooghe van natueren. Die geele Geruwe es verdrooghende ende wat tsamen treckende.

Cracht en werckinghe

1
A   Dat ierste Ruyters cruyt in water ghesoden ende ghedroncken stelpt dat bloetpissen ende gheneest die ghequetstheyt ende sweeringhen van den nieren/ ende es goet tot alle inwendighe quetsuren ghebruyckt.

B   Die bladeren van dit cruyt ghestooten ende op die versche wonden gheleyt bewaeren ende bescermen die selve/ van alle verhittinghen sweeringhen ende apostumatien.

C   Die selve bladeren met azijn vermenght ghenesen dat wilt vier/ ende die heete sweeringhen ende swellinghen daer op gheleyt.

2
D   Dat ander Ruyters cruyt datmen geel Geruwe naempt es seer goet gebruyckt tot alle verouderde ende versche sweeringhen ende ulceratien/ het gheneest die fistulen/ het stelpt dat bloeyen theylt ende gheneest die wonden/ gestooten ende daer op gheleyt met olien salven oft plaesteren daer toe dienende vermenght.