Plantenfoto's

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 94 Bladzijde 170

Tgheslacht

Pimpinelle es twederleye van gheslachte/ Groot en wilde/ Tam ende cleyne.    

Tfatsoen

[170]   1   Die groote oft wilde Pimpinelle heeft langhe ronde stelen twee oft drije voeten hooch/ daer aen wassen langhachtighe rontsomme ghekerfte bladerkens/ aen langhe steelkens thien oft twelve tseghen een staende ende als vlueghelen uutghespreyt. Boven op die stelen wassen ronde hoofdekens van veele knoppekens in een ghedronghen/ die als zy open gaen voortbringhen bruyn roode bloemkens/ ende als die vergaen zoo wasset saet dat drijecantich es. Die wortel es lanck ende dick.

2   Die tamme oft cleyne Pimpinelle es der Wilder van fatsoene seer ghelijck/ maer in alle manieren minder ende van ruecke ende smaecke veel liefelijcker. Sij heeft teere dunne weecke steelkes eenen voet oft wat meer hooch met dun teer wolleken oft hayrken becleet. Die bladeren sijn den anderen ghelijck maer veel minder/ van boven gruen/ van onder blauwachtich. Die bloemkens es sijn niet soo bruyn maer lijfvervwich root met inhanghende in dmiddel cleyne geele hayrkens. Die wortel es den anderen ghelijck maer mindere.

Plaetse

Die wilde oft groote Pimpinelle/ wast in drooghachtighe beempden ende wordt ontrent Vilvoerden veel ghevonden. Die cleyne oft Tamme wordt hier te lande in die hoven gheplant.

Tijt

Beyde die Pimpinellen bloeyen in Braeckmaent ende somtijts oock vroegher/ ende dicwils tot in Ooghstmaent.

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 94 Bladzijde 171

Naem

[171]    Pimpinelle wordt nu ter tijt in Latijn gheheeten Pimpinella, Bipennula, Pampinula/ ende van sommighen Saguisorba. In Hoochduytsch Kolbleskraut/ Her gots bartlin/ Blutkraut en oock Megelkraut. In Franchois Sanguisorbe.

Natuere

Pimpinelle es drooch van natueren tot in den derden graet/ ende cout tot in den tweeden/ ende tsamen treckende.

Cracht en werckinghe

A   Pimpinelle ghesoden ende ghedroncken gheneest dat roode melizoen/ stelpt dat bloet spouwen/ bloetpissen/ ende der vrouwen overvloedighe natuerlijcke cranckheyt/ ende die vloet/ ende alle bloetganck. Tselve doet zy ende huer saet oock ghepoedert ende met wijn oft ghestaelt water inghenomen/ oft gruen in die hant ghehouwen als sommighe scrijven.

B   Die bladeren van Pimpinelle gruen ghestooten ende op die wonden gheleyt bewaeren ende bescermen die wonden van alle verhittinghen ende apostumatien/ ende in der selver manieren sijn zy goet gheleyt op die heete swillinghen ende sweeringhen.

C   Pimpinelle es oock een goet wondecruyt ende wordt in die wondedrancken tseghen die verhittinghe oft overvloedighe bloedinghe ghebruyckt.

D   Die bladeren van Pimpinelle in wijn gheleyt ende daer af ghedroncken verlicht ende verhuecht dat herte. Ende es goet tseghen die beruerte en cloppinghe van der herten.