Plantenfoto's

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 33 Bladzijde 59

Tgheslacht

Hoe wel dat Dioscorides en Plinius maer van een gheslacht van desen cruyden gheschreven hebben/ zoo worden nochtans hier te lande al om ghevonden drijerleye cruyden die onder den naem Alsine ende Muer begrepen worden/ sonder noch dat vierde dat in die soute landen ghevonden wordt/ van den welcken dat ierste dat oprecht Alsine es van Dioscorides ende die ouders beschreven.

Tfatsoen

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 33 Bladzijde 60

[60]   1   Groote Muer heeft veele dunne ronde gheknoopte recht op wassende stelen/ Die bladeren wassen aen die ledekens en knoopkens van den stelen/ altijt twee teghen een/ ende zijn grootachtich/ somtijts by naer twee vingheren breet/ van fatsoene den bladeren van Parietarie niet seer onghelijck/ maer langher ende min hayrachtich. Tusschen die bladeren aen dopperste van den stelen comen cleyn corte steelkens voort/ met cleyn knopkens/ dat cleyn witte ghesneden bloemen worden/ naer den welcken lanckachtighe ronde huyskens wassen daer in dat het saet leyt. Dit heel cruyt en es van wesen en fatsoene den Glascruyt niet seer onghelijck want sijn stelen zijn oock claer ende ontrent den knooppen rootachtich/ ende die bladeren schier van eender grootte: alzoo dat Dioscorides schrijft/ dat desen Muer soude Glascruyt wesen/ ten waere dat hy neerder en min hayrachtich waere en langher bladeren hadde.

2   Dat tweede/ en middel Muer/ es den voorschreven grooten Muer ghelijck/ maer mindere ende niet recht op wassende/ maer lancx der aerden cruypende en vlidderende. Sijn bladerkens zijn veel mindere/ en wassen oock twee teghen een uut een ledeken. Die bloemkens/ hauwkens/ en saet/ zijn ghelijck aen den grooten Muer. Die wortel es veele dunne hayrachtighe faselinghen.

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 33 Bladzijde 61

[61]   3   Dat derde en alder cleynste Muer es den tweeden niet seer onghelijck/ maer in alder manieren veel mindere alzoo cleyn wesende dat zijn steelkens ghelijck draykens zijn ende zijn bladerkens ghelijck cleyne Thymus bladeren/ anders den voorschreven sonderlinghe den tweesten ghelijck.

4   Van desen Mueren wordt noch een andere vierde gheslacht ghevonden/ alleen in soute gronden wassende/ dat van gheknoopte stelen/ en bladeren/ den anderen Mueren sonderlinghe den tweeden ghelijck es/ maer sijn stelen zijn dicker/ corter/ ende die knoopen staen naerder by een. Die bladeren zijn dicker/ en die hauwkens en zijn niet lanckworpigh/ maer platachtich/ ront ende wat cantich/ ghelijck een groote erwte/ voortbringhende bruyn saet drije oft vier in een hauwken/ elck schier alzoo groot als een cleyn vitse.

Plaetse

Groote Muer wast in donckere en voch(t)achtighe plaetsen in die haghen en hegghen tusschen andere cruyden/ ende in ghelijcken plaetsen wassen oock die twee andere/ maer dat vierde en wast niet dan in soute gronden by der zee gheleghen.

Tijt

Dese cruyden bloeyen meest al in dmiddel van den zoomer.

Naem

1   Muer/ en sonderlinghe die groote Muer wordt in Griecx ende in Latijn gheheeten Alsine, ende van sommighen dees tijts Hippia maior. In die Apoteke es zy onbekent.

2, 3   Dat tweede en derde heet in die Apoteke Morsus gallinae en oock Hippia minor. In Hoochduytsch Voghelkraut/ en Hunderbisz. In Neerduytsch Voghelcruyt/ Hoenderbeet ende cleynen Muer. In Franchois Morgeline.

4    Dat vierde in die soute gronden wassende/ hebben wy Alsine Marina/ dat es zee Muer ghenaempt.

Natuere

Muer es cout en vochtich van natueren den Glascruyt seer ghelijck/ als Galenus schrijft.

Cracht en werckinghe

A   Groote Muer es seer goet teghen die verhitheyt der ooghen ende alle hittighe sweeringhen/ der selver ghestooten en daer op gheleyt/ oft het sap van den selven/ daer op ghestreken.

• Cruijdeboeck deel 1 capitel 33 Bladzijde 62

B   Tselve cruyt in der selver manieren ghebruyckt/ es oock seer goet gheleyt op alderhande heete quade sweeringhen/ ende sonderlinghen van scamelijcken leden.

C   Tsap es oock goet in die ooren ghedruypt/ teghen die pijne en weedom der ooren.

2/3
D   Cleyne Muer/ ende sonderlinghe die middel Muer/ es een seer goet cruyt tseghen hittighe scorftheyt van der handen/ alsment met wat souts in water ziedt ende die handen daer inne dickwils bayet.

4
E   Die Zee Muer en wordt niet ghebruyckt.