Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6 Van der boomen, haghen, ende alle houtachtighe gewassen, en van huerder vruchten, gummen ende sapen ondersceet, fatsoen, naem, natuere, cracht ende werkinghe Planten Alfabetisch

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 6 capitel 21, bladzijde 735-736   Zie volgende pagina »

Van Cappers.   Cap. xxi.

1  

Capparis spinosa - Kapperstruik

Tfatsoen

Capparis spinosa - Kapperstruik

Foto Luc Regniers

Foto Luc Regniers

Foto Luc Regniers

Foto Luc Regniers

Foto Luc Regniers

Capparis, Cinos batos (= Cynosbatos), Rubus canis, Sentis canis, Cappers

  • 1644 Vlaams: Cappers
  • 1616 Latijn: Capparis [746]
  • 1554/1557: Capparis, Capperen, Cappers, Capres, Cynosbatos, Rubus canis, Sentis canis

Cappers es een stekende ghewas schier ghelijck die Braembesien ende heeft vele rancxkens op der aerden ghesprayet/ daer aen wassen rouwe scerpe hakende dorenen/ ende donckergruene rondachtighe bladeren twee tseghen een/ den bladeren van Haselwortele niet seer onghelijck/ oft van Queappelboom/ als Dioscorides seyt/ maer ronder. Tusschen die bladeren comen cleyne knoppekens voort/ die voortbringhen schoone welrieckende ghesterrede bloemkens/ ende daer naer wassen ronde langhe vruchten minder dan een olive

 

[736]   ende daer in leyt dat saet dat cleyn es. Die wortel es lanck houtachtich met een dicke wittachtighe scorsse bedeckt/ die in der medecijnen ghebruyckt wordt.

Plaetse

Cappers wassen op rouwe ongheboude steenachtighe ende sandtachtighe plaetsen/ ende in die haghen/ ende groeyen overvloedich in Spaengien/ Italien/ Arabien ende andere heete landen/ hier te lande en worden zy niet ghevonden. Maer die bloemen ende vruchten sijn hier bekent/ die in peeckel oft in sout uut Spaengien in dese Neerlanden overvloedich ghebrocht worden.

Naem

Cappers wordt gheheeten in Griecx ende Latijn Capparis/ van sommighen oock Cinosbatos/ dat es in Latijn Rubus canis en Sentis canis. In Hoochduytsch Capperen. In Franchois Cappres.

Natuere

Die Cappers die in Africa/ Arabia/ Lybia/ ende andere heete landen wassen sijn seer heet/ tot schier in den vierden graedt/ puysten ende sweeringhen in den mont makende ende dat vleesch tot den been toe af etende. Maer die in Italien ende Spaengien groeyen en sijn zoo sterck niet/ ende sijn die bequamste om te ghebruycken/ matelijck werm wesende/ drooch ende tsamen treckende van natueren/ sonderlinghe die scorssen van den wortelen die best tot den ghebruyck der medecijnen dienen/ want die bloemen ende ionghe bladerkens en sijn zoo crachtich van wercke niet/ ende daer om dienen sy best tot der spijsen.

Cracht ende werckinghe

A   Die scorssen van den wortelen van Cappers/ sijn seer goet tot die verherde ende verstopte milte/ met syrope van azijn inghenomen/ oft met daer toe dienen olien ende salven vermenght/ ende van buyten op die milte ghestreken.

B   Dese wortelen sijn oock goet ghedroncken/ den ghenen die pijne ende weedom in die hope hebben/ die lammicheyt hebben/ ende die verreckt gheborsten oft van hooghe ghevallen sijn.

C   Zy verwecken oock die natuerlijcke cranckheyt van den vrouwen/ ende doen sterckelijck die urine ende dat water lossen/ alzoo dat sy dat water bloedich doen worden alsmen se te langhe oft te veel ghebruyckt.

D   Die selve wortelen suyveren ende reynighen oock alle oude vervuylde wederspannighe sweeringhen/ ende met azijn vermenght verdrijven alle witte lelijcke vlecken ende plecken daer op ghestreken.

E   Die vrucht van Cappers ende bladeren sijn van crachten ende werckinghe den wortelen ghelijck/ maer niet zoo sterck als Galenus seyt.

F   Tsaet van den Cappers met azijn ghesoden ende al werm in den mont ghehouden versuet die pijne van den tanden.

G   Tsap van den bladeren bloemen ende ionghen vruchten/ doodet die wormkens van den ooren daer in ghedruypt.

H   Die Cappers dat sijn die bloemen ende ionghe vruchten/ die in sout bewaert sijn/ ghelijckmense hier te lande overbrenght/ ghewasschen ghesoden ende met azijn gegheten/ sijn een medecinale spijse/ dienende om appetijt te maken/ ende om die verstopte levere ende milte te openen/ zy doen oock die coude fluymen die in die maghe sijn sceyden ende verteeren/ maer selve en gheven sy den lichaeme gheen voetsel oft seer luttel/ als Galenus seyt.

 

^Naar het begin van deze pagina