[721] Als die bloemen vergaen sijn/ zoo comen daer voort platte hauwkens/ ende daer in leyt plat hert bruyn saet. Die wortel es hert ende houtachtich. Dese Brem wast dickwils hoogher dan eens lancx mans lengde.
2 Die cleyne Brem es den voorgheschreven/ van houten stelen/ dunnen rijskens/ cleyne bladerkens/ hauwen ende geelen bloemen seer gelijck/ anders dan dat hy veel minder es/ ende dat hy niet hoogh op en wast/ maer altijt neer blijft/ niet over dry voeten hoogh wassende.
Orobanche rapum-genistae - Grote bremraap
Zie alle foto's van Bioweb Plantengids
|
Rapum genistae, Rapa genestre, Brem rape
Noot: Plant die op brem parasiteert.
- 1644 Vlaams: Brem-Rape
- 1616 Latijn: Rapum Genistae [761]
- 1554/1557: Bremrape, Limodorum, Naveau de Geneste, Orobanche, Rapa Genestrae, Rapum Genistae
|
3 Aen die wortel van desen cleynen Brem wordt dickwils ghevonden die wonderlijcke Brem rape/ die welcke aen eenen langhen houtachtighen draet/ uut die wortele spruytende/ wast somtijts eenen twee drye oft meer voeten veerde van die principale wortele groeyende. Ende dese Brem rape/ es van fatsoene eenen cleynen raepken oft peerken schier ghelijck/ beneden breet ende boven smal/ met cleyne bruyne scelferkens bedeckt/ ende wast somtijts enckel/ ende somtijts wassen aen die selve noch andere ionghe cleyne raepkens. Van dese Rape groeyet eenen bruynen holen steel ontrent eenen voet oft meer hooch ende die draeght vele langhe/ bruynwitte bloemen/ rontsomme den steel by een ghedronghen/ eenen openen oft gapende helm wat ghelijckende/ ende daer in wassen vijf oft ses draeykens/ die ten eynde van der bloeme uutkycken. Als die bloeme vergaet zoo volghen daer langhachtighe ronde cleyne hauwkens/ ende daer in leyt sadeken/ dat seer cleyn es ghelijck sandeken/ ende wittachtich/ maer onnut ende onvruchtbaer.
4 Deser Brem rape wordt oock een seer ghelijck ghewas ghevonden/ dat van bruynen houtvervwighe stelen/ ontrent eenen voet hoogh wassende/ ende van bloemen ende sade in alder manieren van fatsoene ende vervwe der Brem rape ghelijck es/ maer dit ghewas en heeft in der aerden gheen rape/ maer heeft alleene faselachtighe wortelen duer malcanderen verwerret ende ghevlochten. Ende daer om en es dit ghewas oock gheen Brem rape (hoe wel dattet der selver alzoo ghelijck es van stelen bloemen ende sade/ dat men deen uut den andere nauwelijck ghekennen en kan) maer es een ander ghewas/ uut sijn eyghen natuere voortcomende.
Plaetse
1,2 Die grooten ende cleynen Brem/ wassen op dorre heyden/ aen die canten van den velden/ by den weghen/ ende oock in sommighe bosschen.
3 Die Brem rape wordt ghevonden op maghere dorre heyden/ ende andere sandachtige plaetsen/ aen corten en neeren brem/ die qualijcken groeyen ende niet oft luttel en bloeyet.
4 Dat ander gheslacht dat der Brem rape ghelijck es wordt ghevonden op sommighe dorre drooghe duynen ontrent der zee/ ende nergherincx elders/ ende daer ontrent/ daert groeyet/ en wordt gheenen Brem ghevonden.
Tijt
1,2 Brem bloeyet in Meye ende in Braeckmaent/ In Hoymaent worden die hauwkens ende dat saet rijp.
3 Die Brem rape wordt ghevonden in Braeckmaent ende in Hoymaent.
Naem
1,2 Brem wordt nu ter tijt in Latijn gheheeten Genista, Genesta ende Genestra. In Hoochduytsch Ginst ende Pfrimmen. In Franchois Genest. Ende es sonder twijfel een gheslacht van Spartium.
3 Dat aenwas van den Brem en heeft gheenen sonderlinghen naem ghecreghen/ dan alleen om dattet eene raepken ghelijck es/ ende aen den Brem wast/ zoo worddet van den cruytliefhebbers en sommighe andere/ in Duytsch Brem rape/ ende in Latijn Rapum genistae/ ende Rapa genestre ghenaemt/ ende by dien naem willen wy dat laten blyven/ want ten es gheen Vinghum Theophrasti als sommighe souden moghen meynen.
Natuere
Brem es werm ende drooghe tot schier in den derden graedt/ afvaghende van natueren ende subtijl van substantien. Ende van ghelijcken natueren es oock die Brem rape.
Cracht ende werckinghe
A Die bladeren rijskens ende soppekens van den Brem in wijn oft water ghesoden/ sijn goet ghebruyckt den watersuchtighen/ ende allen den ghenen die eenighe verstoptheyt |