[715] ende al om daer hy aen wast. Die bladeren sijn hert effen/ bruyngruen van verwen/ van fatsoene ierst met drye hoecken/ maer naermaels als zy oudt gheworden sijn rondachtich. Die bloemen wassen op hooghe langhe steelkens veel by een ghelijck een cleyn croonken/ ende sijn van verwen bleeckgeel/ ende daer naer comen die besiekens voort/ ontrent een Erwte groot/ veel by een/ van verwen ierst gruen/ ende naermaels als sy rijp sijn gheworden/ swert.
Hedera helix - Klimop
Zie alle foto's van Bioweb Plantengids
|
Helix, Hedera helix, Clavicula, Hederula,
cleyne Veyl ("heeft gheem bloemen noch saet")
- 1644 Vlaams: Veyl (Kleyne)
- 1616 Latijn: Hedera minor
- 1554/1557: Clavicula, Ephew (klein), Hedera helix, Hederula, Helix, Lyarre (petit), Veyl (cleyne)
|
3 Tderde gheslacht van Veyl es den anderen niet seer onghelijck/ maer sijn rancken sijn dunder ende teerder/ ende en climmen niet op maer cruypen lancx der aerden. Die bladeren sijn meest dryecantich/ van verwen bruyn gruen/ ende in deynde van den zoomer tseghen den Herfst op die eene sijde bruyn roodachtich. Ende dese Veyl en heeft gheen bloemen noch saet.
Plaetse
2 Die swerte Veyl wast al om hier te lande aen oude muren/ huysen/ wanden/ daken ende aen die boomen ende haghen daer hy hem om wint ende vast aen maeckt.
3 Die cleyne Veyl wast in die bosschen/ ende cruypt lancx der aerden tusschen dat mos.
Tijt
Die swerte Veyl bloeyet in den zoomer/ ende in den winter worden die vruchten rijp.
Naem
Veyl wordt gheheeten in Griecx Cissos/ en van sommighen Cissaros. In Latijn Hedera/ In Hoochduytsch Epheuw oder Eppich. In Franchois Lyarre.
1 Dierste gheslacht dat onbekent es wordt gheheeten Hedera alba/ ende van Plinio Hedera foemina.
2 Tweede gheslacht heet Hedera nigra en Dionysia/ van Plinio Hedera mas/ nu ter tijt die aen die boomen wast Hedera arborea/ ende die aen die mueren ende wanden wast Hedera muralis. In Hoochduytsch Schwartzer eppich/ und Maur ephew/ oder Baum ephew/ Hier te lande Veyl/ ende Boomveyl oft Muerveyl. In Franchois Lyarre noire.
3 Tderde gheslacht wordt ghenaemt in Griecx Helix/ In Latijn Clavicula ende Hederula. In Hoochduytsch Kleyn ephew. In Neerduytsch Cleyne veyl/ In Franchois Lyarre petite.
Oirsake sijns naems
Veyl wordt gheheeten in Griecx Cissos naer eenen ionghelinck Cissus ghenaemt/ die in die maeltijden daer die Goden vergaert waren/ voor Bacchum danste ende hem dicwils custe ende omhelsde. Die welcke op een tijt doen hy was dansende/ ter aerden neerghevallen es ende ghestorven. Dwelcke die aerde merckende heeft terstont voort ghebrocht ende doen groeyen den Veyl den naem hebbede van den ionghelinck Cissus/ die welcke op wassende heeft hem selven om den Wijngaert ghewonnen ter ghedenckenisse dat die ionghelinck Cissus/ Bacchum/ dat es den God van den wijne/ plach aen den hals te hanghende.
Natuere
Veyl es eens deels cout drooghe ende tsamen treckende van natueren/ ende eens deels werm ende scerp. Ende daer en boven heeft sy noch een waterachtighe vochticheyt als sy gruen es/ maer die ontgaet huer als sy ghedroocht wordt.
Cracht ende werckinghe
A Die bladeren van Veyl in wijn ghesoden/ ghenesen groote wonden ende sweeringhen/ ende op die voorts etende sweeringhen
gheleyt/ benemen dat voorts gaen van der selver.
B Die selve bladeren in der selver manieren ghebruyckt ghenesen oock tghene dat van den viere verbrant es oft van heeten water verscout/ cleyn ghestooten/ ende daer op geleyt.
C Die selve bladeren met azijn ghesoden/ ghenesen die verherde ende verstopte milte daer op gheleyt.
D Tsap van den bladeren ende dijsghelijcx oock van den vruchten/ duer die nuese opghehaelt/ suyvert die herssenen/ ende treckt daer uut/ duer den nuese/ die taeye fluymen ende andere couwe vochticheden daer die herssenen mede verladen sijn. |