Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4

Deel 5 Cruyden, wortelen ende vruchten, diemen in die spijse ghebruyckt Planten Alfabetisch

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 5 capitel 34, bladzijde 635-636   Zie volgende pagina »

Van Raponcelen.   Cap. xxxiii.

1  

Campanula rapunculus - Rapunzelklokje

2  

Campanula rapunculoides - Akkerklokje

Tgheslacht

Raponcelen sijn tweederleye/ Cleyne ende groote.

Tfatsoen

  Gongyle agrie, Rapa sylvestris, wilde Rapen

 

Campanula rapunculus - Rapunzelklokje

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

 

Rapum sylvestre parvum, Rapontium, Rapunculum, Rapunculum parvum, cleyne Raponcelen (ghemeyne Raponcelen)

  • 1644 Vlaams: Raponce
  • 1616 Latijn: Rapunculum
  • 1554/1557: Naveau sauvage, Navet sauvage, Raiponce, Raiponce (petite), Rapa sylvestris, Raponcelen, Raponcelen (cleyne), Raponcelen (ghemeyne), Rapontium, Rapum sylvestre minus, Rapunculum, Rapunculum parvum, Rapuntzeln (klein)

 

[636]   1   Die cleyne ende ghemeyne Raponcelen hebben ierst cleyne rondachtighe bladeren/ den bladeren van Violetten schier gelijck/ ende daer naer comen die stelen voort/ die ront/ hertachtich ende ontrent twee voeten hooch sijn/ met langhe smalle bladerkens becleet. Aen dopperste van den stelen wassen die schoone bloemkens/ van verwen ende fatsoene den wilden blauw Clocxkens (daer af in tweede Cruijdeboeck deel cap. xxii. ghescreven es) seer ghelijck/ naer die welcke oock langhe cantighe hauwkens voortcomen/ daer in dat het saet leyt/ dat seer cleyn es. Die wortel es lanck/ somtijts ontrent eenen cleynen vingher dick/ wit ende van smaecke den Rapen schier ghelijck/ ende wordt in den winter in salaet geghete.

Campanula rapunculoides - Akkerklokje

Rapum sylvestre maius, Rapunculum maius, groote Raponcelen

  • 1644 Vlaams: Raponce met aders-wijse bloemen, Raponcelen (Vossensteert-)
  • 1616 Latijn: Rapunculum alopecurum
  • 1554/1557: Alopecuros, Cauda vulpina, Naveau sauvage, Navet sauvage, Queuë de renard, Raiponce, Raiponce (grande), Rapa sylvestris, Raponcelen, Raponcelen (groote), Rapum sylvestre maius, Rapunculum maius, Rapuntzeln (grosz)

2   Die groote Raponcelen die noch ter tijt niet seer bekent en sijn hebben ierst breede bladeren/ ende daer naer aen die stelen smalle/ ende draghen een oft twee rechte hole stelen/ daer op schoone dicke aren wassen/ vol van cleyne langachtighe bloemkens/ die eer sy open ghegaen sijn/ ghelijck cromme horenkens daer om staen/ ende als sy open ghegaen sijn in vier cleyne smalle bladerkens verdeylt sijn/ van verwen blauw/ peersch/ aschverwich oft wit. Als die bloemen vergaen sijn/ zoo comen daer vele cleyne hauwkens/ vast aen malcanderen wassende voort/ den hauwkens oft huyskens van Raponcelen ghelijckende/ maer mindere. Die wortel es dick wit sapachtich/ den wortelen van cleynen Raponcelen van fatsoene ende smaecke seer ghelijck.

Plaetse

1   Die cleyne Raponcelen wassen hier te lande aen die canten van den velden onder die haghen ende aen die tuynen.

2   Die groote wassen meest in die bosschen in stercken leemachtighen gront/ ende andere vette vochtighe donckere plaetsen.

Tijt

1   Die cleyne Raponcelen bloeyen in Braeckmaent ende Hoymaent.

2   Die Groote brenghen huer bloemen in Meye voort.

Naem

Die Raponcelen heeten in Griecx Gongyle agrie. In Latijn Rapa sylvestris/ dat es/ wilde Rapen.

1   Dat ierste gheslacht wordt nu ter tijtghe.naemt Rapontium ende Rapunculum/ ende Rapunculum parvum. In Hoochduytsch klein Rapuntzeln. Hier te lande cleyne oft ghemeyne Raponcelen. In Franchois Raiponce.

2   Dat tweede gheslacht/ es oock een maniere van Raponcelen/ ende daer om worddet ghenaemt Grosz Rapuntzeln. In Neerduytsch groote Raponcelen. In Franchois Raiponce grande/ dat es in Latijn Rapunculum maius.

Natuere

Raponcelen sijn van natueren den Rapen wat ghelijck.

Cracht ende werckinghe

A   Raponcelen in spijse ghebruyckt met azijn ende sout bereyt/ maken appetijt om eten ende doen water maken/ sonderlinghe als sy te voren wat ghesoden sijn gheweest.

B   Raponcelen met meel van Lupinen oft van Dravik vermenght/ maeckt het aensicht claer ende die huyt des lichaems schoon/ daer op ghestreken.

C   Tsap van den stelen ende bladeren van den Raponcelen/ sonderlinghe van den cleynen met vrouwen melck in die ooghen ghedruypt maeck claer ghesicht.

 

^Naar het begin van deze pagina