Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3

Deel 4 Corenen, Legumina, Distelen ende dyerghelijcke
Planten Alfabetisch

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 21-01-2023

«  Cruijdeboeck deel 4 capitel 2, bladzijde 495-496  Zie volgende pagina »

Van Spelte.   Cap. ii.

1  

Triticum spelta - Spelt

Tgheslacht

Spelte es tweederleye. Deene heeft ghemeynlick twee corenkens ghelijck in een velleken besloten/ Dat ander en heeft maer een corenken.

Tfatsoen

 

Zea, Zeia, Semen, Spelta

    Noot: Er zijn twee rassen: Spelte met "twee corenkens" en Spelte met "een corenken".

 

Triticum spelta - Spelt

Zea, Spelte
  • 1644 Vlaams: Spelte
  • 1616 Latijn: Zea [492]
  • 1554/1557: Dinckelkorn, Espeautre, Semen, Spelta, Spelte, Speltz, Zea

 

[496]   Spelte es met halmen/ knoopen ende aren den Terwen seer ghelijck/ alleen sijn coren oft graen en es niet naeckt ghelijck dat terwe coren/ maer leet in vellekens besloten/ uut den welcken dattet niet lichtelijcken en rijst/ maer met muelenen oft andere instrumenten daer af ghesuyvert moet worden. Ende als dat Spelte coren van sijn caf ende buysten alzoo ghesuyvert es/ dan eest eenen suyveren Terwe coren seer ghelijck van fatsoene/ ende oock van natueren alzoo dat wanner die Spelte ghepelt ghesaeyet wordt/ die selve binnen drije iaren in claer Terwe verandert/ als Plinius/ Theophrastus ende meer andere ouders scrijven.

Plaetse

Spelte groeyet gheerne in goede vette wel gheboude aerde ende op hooge claere velden/ ende es hier voortijts alleen by den Griecken ghevonden gheweest/ nu ter tijt wast sy tot veel plaetsen van Italien/ Duytschlant/ Vranckrijck ende oock in Neederlandt.

Tijt

Spelte wordt ghelijck die Terwe in Herfstmaent oft Wijnmaent ghesaeyet/ In Hoymaent es sy rijp ende tijdich.

Naem

Dit graen wordt ghenaempt in Griecx Zea ende Zeia. In Latijn by den ouden Romeynen Semen/ nu ter tijt Spelta. In Hoochduytsch Speltz ende Dinckelkorn. In Neerduytsch Spelte. In Franchois Espeaultre.

Natuere

Spelte es van natueren der Terwe ghelijck maer wat couder/ naer die natuere van der Gherste treckende ende saechtelick drooghende.

Cracht ende werckinghe

A   Tmeel van Spelte met rooden wijn es goet tseghen die beeten ende steken van den scorpioenen/ ende den ghenen die bloet spouwen.

B   Tselve meel met suete boter oft versch ruet van gheyten/ versuet die rouwicheyt van der keelen ende den hoest.

C   Dit meel met wijn ende salpeeter gheneest die loopende ende draghende sweeringhen/ die witte scelferinghen van der huyt ende die pijnen van der maghen/ voeten ende van der vrouwen borsten.

D   In somma/ Spelte es der Terwen van crachten seer ghelijck/ ende es een goet ende bequaem voetsel voor den menschen ende voor alle ghedierten als Theophrastus seyt.

E   Ende dat broot daer af ghemae