Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten
Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 3 capitel 57, bladzijde 434-435   Zie volgende pagina »

Van Scorfte.   Cap. lvii.

1  
  Cuscuta spec. - Warkruid

Cuscuta campestris - Veldwarkruid

Cuscuta epithymum - Klein warkruid

Cuscuta epilinum - Vlaswarkruid

Cuscuta europaea - Groot warkruid

Cuscuta lupuliformis - Hopwarkruid

Tfatsoen

    Noot: Scorfte (ook bekend als Dodercruydt, Duyvelsnaeygaeren, Schorfte, Sijde op 't Vlas) of Warkruid is een eenjarige plant, die als stengelparasiet leeft op andere planten. Er is geen bladgroen en dus kan er geen voedsel worden geproduceerd. Er zijn tal van soorten bekend. Dodoens noemt de volgende:

 

Cuscuta spec. - Warkruid

Cassytha, Cassutha (Cuscuta, Podagra lini, Angina lini), Scorfte (Wrange, Vildtcruyt)

 

Cuscuta campestris - Veldwarkruid

Zie alle foto's van Biopix

- Epithymbrum, groeit op Satureye: zou dit kunnen zijn

 

Cuscuta epithymum - Klein warkruid

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

- Epispartum of Epigenistron, groeit op Brem: zou dit kunnen zijn
  • 1644 Vlaams: Schorfte (Kleyne), Wranghe (Kleyne)
  • 1616 Latijn: Cassytha minor [554]
  • 1554/1557: Epabsinthion, Eperingium, Epibaton, Epichamaedrys, Epigeniston, Epithymus, Epitithymalos, Epithymbrum

 

 

- Epithymum, groeit op Thymus

 

 

- Epibaton, groeit op Braembesien haghe

 

Cuscuta epilinum - vlaswarkruid  

- Epilinum, groeit op Vlasch cruyt:
  • 1644 Vlaams: Cuscuta, Dodercruydt, Duyvelsnaeygaeren, Schorfte, Sijde op 't Vlas, Viltcruydt, Wranghe (Groote)
  • 1616 Latijn: Cassytha (maior) [554]
  • 1554/1557: Agoure de lin, Angina lini, Cassytha, Cuscuta, Epilinum, Filtzkraut, Flachszseiden, Goute de lin, Podagra lini, Scorfte, Todtern, Vildtcruyt, Wrange

 

Cuscuta europaea - groot warkruid

- Epibryon, groeit op Hoppe:
  • 1644 Vlaams: Wranghe (Groote)
  • 1616 Latijn: Cassytha (maior) [554]
  • 1554/1557: Epibryon
  of

Cuscuta lupuliformis - Hopwarkruid

 

  - Epagrostis, groeit op Gras

 

  - Epabsinthion, groeit op Alsene

[434]    Scorfte es een wonderlijck cruyt sonder bladeren ende wortelen gelijck een verwerret garen ende vele dicke draeyen duer malcanderen ghevlochten aen haghen/ tuynen ende sommighen cruyden hanghende wassende ende cruypende. Ende dese draeyen sijn som root som wit/ ende daer aen wassen hier en daer ronde bollekens ierst witte cleyne bloemkens/ ende daer naer cleyn sadeken voortbringhende.

Plaetse

Dit cruyt wast hier te lande gheerne in die Braem besien haghen/ aen Thoppecruyt ende in Tvlas/ ende wordt oock op sommighe anderen cruyden gevonden/ als in sommighen dorre plaetsen/ hier te landen op den neeren ende cleynen Brem/ ende in die heete landen op den Thymus ende Satureye/ maer dit es seer cley ende dun/ dijsghelijck oock op die Alsene daer wy tselve in onsen hof op wassende ghevonden hebben.

Tijt

Dit cruyt wordt meest in Hoymaent ende Ooghstmaent ghevonden ende dan brenghet oock sijn bloemen ende saet.

Naem

Dit cruyt wordt gheheeten in Griecx Cassytha. In Latijn Cassutha. In die Apoteke Cuscuta/ van sommighen Podagra lini ende Angina lini. In Hoochduytsch Filtzkraut/ Flachszleiden ende Todtern. Hier te lande Scorfte/ en tot sommighe plaetsen Wrange ende Vildtcruyt. In Franchois Goute de lin en Augure de lin. Die Scorfte die over den Thymus wast wordt gheheeten van den ouden Griecxsen ende Arabeuschen meesters Epithymum ende dat op die Satureye groeyet Epithymbrum. Ende dijsghelijcx mach

 

[435]    men den anderen die op andere cruyden groeyen oock andere gheven naer die cruyden daer zy op wassen als
Epispartum aut Epigenistron dat op den Brem groeyet
Epibaton dat op die Braembesien haghe wast
Epilinum dat in Vlas cruypt
Epibryon dat hem om die Hoppe wint
Epagrostis dat over dat Gras vliddert
Epabsinthion dat over die Alsene wast.

Natuere

Die natuere van Scorfte es der natueren van den cruyde daer zy op wast seer ghelijck alzoo dat die op heete cruyden als Thymus ende Satureya wast oock seer heet es/ ende die op andere/ niet zoo heet/ maer altijt es zy van huer selven wat werm ende drooch.

Cracht ende werckinghe

A   Scorfte in water oft wijn ghesoden ende ghedroncken/ opent die verstoptheyt van der lever/ galle/ nieren/ ende van den aderen/ ende doet die geele vochticheden duer den camerganck ende met die urine lossen.

B   Scorfte es goet tot die oude cortsen/ ende tseghen die geelsucht sonderlinghe die op dat Hoppecruyt oft in dat Vlas wast.

C   Andere Scorften sijn van werckinghe der cruyden ghelijck daer zy op wassen.

 

^Naar het begin van deze pagina