Mezereon naer dat Avicenna/ Mesue ende Serapio scrijven/ es tweederley/ een met breeden bladeren/ ende een met smallen bladerkens. Die van den ouden Griecxsen Meesters onder twee namen Chamelaea ende Thymelaea bescreven sijn. Van den welcken die Chamalaea dat es Mezereon met den breede bladeren seer wel bekent es. Ende die Thymelaea dat es smal Mezereon noch hier te lande onbekent.
Noot: In de Franse vertaling van het Cruijdeboeck van drie jaar later (1557) geeft Clusius bij nr. 1 ook de naam Chamelaea tricoccos om een onderscheid te maken met
Chamelaea Germanica, het Rood peperboompje (Daphne mezereum), welke soort
door Dodoens in 1554 nog niet apart vermeld wordt. De naamgeving is een beetje
verwarrend. Clusius geeft de volgende namen bij Chamelaea Germanica: Mezereon vulgare,
Mezereon d'Allemaigne, Seidelbast, Leuszkreut, Ketterhals, Zeelbast en Mezereon. De
fijngemaakte zaden werden Dronckaerts besiekens genoemd.
[412] 1 Breet Mezereon es een neer boomachtich ghewas ontrent twee oft drije voeten hooch daer aen vele corte taeye steelkens wassen niet over een spanne lanck met witachtighe bladeren becleet/ den bladeren van Wilghen oft van Olijfboom van fatsoene ghelijck maer mindere. Die bloemen wassen lancx die stelen ende sijn peersch ende welrieckende/ naer den welcken die besien voortcomen die ierst gruen sijn ende als zy rijp sijn root/ heet ende brandende op die tonge.
2 Tsmal Mezereon es oock een cleynen boomken ghelijck met vele dunne tacxkens somtijts drije voeten lanck beset die dunder oft zoo dun zijn als die rijskens van Brem/ daer aen bladerkens wassen den bladeren van breeden Mezereon ghelijckende/ maer veel smalder ende dicker den bladerkens van Vlas volnaer aensienlijck. Die bloemen van desen sijn wit. Die besien sijn ierst gruen ende als zy rijp sijn root ontrent een Kemp saet groot/ seer brandende in die mont ghelijck die vruchten van dat breet Mezereon.
Plaetse
1 Breet Mezereon wast gheerne in vochtighe donckere bosschen ende in wilde ende ongheboude plaetsen. Ende wordt hier te
lande in der cruytliefhebbers hoven gheplant.
2 Dat smal Mezereon wast in sommighe hooghe wildernissen maer wordt selden ghevonden ende es hier te lande niet bekent.
Tijt
1 Breet Mezereon bloeyet in Sporckelle ende Meerte/ ende somtijts oock vroegher. In Ooghstmaent ende Herfstmaent worden sijn vruchten root ende rijp.
[413]Van den Arabeuschen meesters/ als voorseyt es/ worden beyde dese gheslachten van cruyden met eenen naem Mezereon gheheeten en van sommighen Rapines vitam ende Faciens viduas/
1 Dat ierste gheslacht met breeden bladeren heet in Griecx Chamelaea. In Latijn Oleago ende Oleastellus/ van sommighen Citocacium. In die Apoteke Mezereon. In Hoochduytsch Seidelbast oft Leuszkraut. Hier te lande Mezereon ende Zeelbast.
2 Dat ander gheslacht met den smallen bladeren wordt ghenaempt in Griecx Thymelaea/ van sommighen Cneoron ende Cestron. In Syrien Apolinum. In die Apoteke eest onbekent. In Hoochduytsch Kellers hals en Zeilandt.
Tsaet van dese Thymelea heet in Griecx Coccos gnidios. In Latijn Granum gnidium/ ende daer voor nemen die Apotekers dat saet van Chamelaea/ dat es van tghemeyn Mezereon.
Natuere
Beyde dese gheslachten van cruyden zijn heet ende drooghe tot in den derden volcomelijck den vierden graedt ghenakende.
Cracht ende werckinghe
A Die bladeren van beyde dese gheslachten van Mezereon iaghen met fortsen ende ghewelt af die fluymen ende die geele
cholerijcke ende sonderlinghe die geele waeterachtighe vochticheden ende sijn mits dyen den waetersuchtighen goet alsmense
huer met discretie ende goet rijp beraet ingheeft.
B Tot den selven dienen oock die corenkens van Thymelea alsmen dat binnenste merch van twintich corenkens tseffens inneempt.
C Die bladeren van Chamelea met huenich vermenght suyveren die onreyne vuyle sweeringhen.
Hindernisse
Die natuere van desen cruyden es den fenijne seer ghelijck der menschelijcker natueren in veel manieren hinderlijck ende onbequaem. Sy doen der maghen der lever ende allen den inwendighen leden groot letsel die selve verhittende/ quetsende ende open bytende gaten ende sweeringhe in die dermen makende/ ende ten laesten bloedighen camerganck voortbringhende.
Beeteringhe
Die gruene bladeren van Mezereon salmen in seer goeden ende stercken azijn eenen dach ende nacht laten weycken/ ende daer naer die selve uutnemen ende
