Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2

Deel 3 Wortelen, medecynale cruyden, ende quaden hinderlijcke ghewassen
Planten Alfabetisch

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Asarum europaeum - Mansoor

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 5 Bladzijde 355

Tfatsoen

Asarum europaeum - Mansoor

Asarum, Nardus rustica, Perpensa, Vulgago (Asarum), Haselwortel (Mansooren) 1644 Vlaams: Haselwortel(e), Mansooren 1616 Latijn: Asarum 1554/1557: Asarum, Cabaret, Haselwortel, Haselwurtz, Mansooren, Nardus rustica, Perpensa, Vulgago

• Cruijdeboeck deel 3 capitel 5 Bladzijde 356

[356]   Haselwortel heeft swertgruene ronde bladeren den bladeren van Veyl aensienlijck maer veel ronder ende saechter. Tusschen ende onder die bladeren by der eerden/ comen op corte steelkens bruyn welrieckende bloemen voort/ van fatsoene den bloemen van Granaetappelen ende den huyskens van Bilsen ghelijckende. Die wortelen sijn dun/ lanck/ crom/ herwaerts en derwaerts duer malcanderen wassende met aenhanghende cleyne faselinghen/ liefelijck van ruecke ende scerp op die tonghe.

Plaetse

Dit cruyt wast gheerne in donckere plaetsen in rouwe ende dor aerdtrijck ende sonderlinghe aen die gheberchten ende in die bosschen daer veel lombre ende scaduwe es.

Tijt

Haselwortel bloeyet eens vroech in die lente/ ende eens naer dafgaen van den zoomer.

Naem

Dit cruyt heet in Griecx Asaron. In Latijn ende in die Apoteke Asarum/ van sommighen Nardus rustica ende Perpensa/ van Macer Vulgago. In Hoochduytsch Haselwurtz. In Neerduytsch Haselwortel/ ende tot sommighe plaetsen Mansooren. In Franchois Cabaret.

Natuere

Haselwortel es werm ende drooghe van natueren tot in den derden graedt/ ende sonderlinghe die wortelen die meest in der medecynen ghebruyckt worden.

Cracht ende werckinghe

A   Die wortelen van desen cruyde met wijn ghesoden ende ghedroncken doen water maken ende die urine lossen ende sijn goet tseghen die droppelpisse ende den ghenen die hoesten/ die cort van adem ende verstopt van borsten sijn/ ende die eenich ledt vercrompen oft ghespannen hebben.

B   Die selve wortel in der selver maniere ghebruyckt wederstaet alle fenijn ende alle beten ende steken van den slanghen ende fenijnnighen ghedierten.

C   Haselwortel es oock met wijn ghesoden goet den ghenen die water laden ende die pijne ende weedom in die hope hebben.

D   Haselwortel met huenich wijn inghenomen/ verweckt die natuerlijcke cranckheyt der vrouwen ende iaecht af die secondine ende andere vuylicheyt.

E   Die bladeren van Haselwortel met wijn ghestooten ende tsap daer af ghedroncken doen overgheven ende iaghen met dat braken af taye fluymen ende geele vochticheyt.

F   Die selve bladeren ghestooten sijn goet gheleyt op die pijne ende weedom in thooft/ op die verhitte sweerende ooghen/ op die borsten met melck verladen alsmen tsoch verdrooghen wilt/ ende op dwilt vier sonderlinghe alst ierst beghint te comene.