Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2 Bloemen, welrieckende cruyden, saden, ende dyer ghelijcken Planten Alfabetisch

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 7-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 2 capitel 80, bladzijde 311-313   Zie volgende pagina »

Van Seseli.   Cap. lxxx.

1  

Laserpitium siler - Berglaserkruid

2  

Laserpitium latifolium - Breedbladig laserkruid

3  

Ligusticum peloponnense (Molopospermum peleponnesiacum) - Grieks laserkruid

 

Tgheslacht

Seseli als Dioscorides scrijft es dryerhande van gheslachte. Dat ierste heet Seseli Massiliense. Dat tweede Seseli Aethiopicum. Dat derde Seseli Pelopennense.

Tfatsoen

Laserpitium siler - Berglaserkruid

Seseli Massiliense, Cuminum latum (Siler montanum), Seseli van Marsilien (breede Comijn)

  • 1644 Vlaams: Seseli van Marsilien
  • 1616 Latijn: (Seseli Massiliense)
  • 1554/1557: Comijn (breede), Comin large, Cuminum latum, Seseli de Marseille, Seseli Massiliense, Siler montanum, Waldtkumel

[312]   1   Dat ierste gheslacht van Seseli Massieliense gheheeten/ heeft seer ghecloven bladeren die grover ende dicker sijn dan die bladeren van Venckel/ ende hooghe/ langhe/ gheknoopte stelen/ ende daer op wassen croonen ghelijck aen die Dille/ voortbringhende lanckachtich ghehoeckt saet dat scerp ende bijtende van smaecke es. Die wortel es lanck ghelijck die wortel van die groote Bevernelle liefelijck van ruecke ende scerp van smaecke.

Laserpitium latifolium - Breedbladig laserkruid

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Seseli Aethiopicum, Seseli van Ethiopien
  • 1644 Vlaams: Seseli van Ethiopien (Cruydtachtigh)
  • 1616 Latijn: Seseli Aethiopicum herba
  • 1554/1557: Cyonosphrice, Seseli Aethiopicum

2   Dat tweede Seseli van Ethiopien en es noch niet bekent/ ende dit heeft bladeren als Dioscorides scrijft gelijck Veil/ maer mindere ende ghelijck die bladeren van Gheytenbaert lanckworpich. Sijnen steel es bruyn drije oft vier voeten hooch met veel aenwassende langhe sijde tacxkens. Tsaet es groot ghelijck een Terwe coren dick swert ende bitter/ in croonkens wassende.

Ligusticum peloponnense (Molopospermum peleponnesiacum) - Grieks laserkruid

 

  • Seseli Peloponnense, Seseli van Peloponnesus

3   Dat derde van Peloponnesus daer af die figure hier ghestelt es/ wast eens mans lenghde hooch ende heeft eenen rechten steel ghelijck die Venckel/ die van buyten bruyn ende hayrachtich es ende van binnen wit ende hol. Die bladeren sijn seer ghecloven ende in veel bladerkens verdeylt/ ende sijn meerder ende breeder dan die bladeren van Scheerlinck/ ende elck besonder blat es rontsomme ghekerft/ en sonderlinghe dat uuterste dat langher smaelder ende dieper ghekerft es. Die bloemen sijn wit ende wassen op cleyne croonkens voortbringhende plat ront saet/ dat dobbel es ende twee tseghen een leyt. Die wortel es dick ende houtachtich ende niet seer lanck.

Plaetse

1   Dat ierste gheslacht van Seseli wast in Provincien sonderlinghe by Massilien daert sijnen naem naer heeft. Hier te lande worddet in der cruytliefhebbers hoven ghesayet.

 

[313]   2   Dat tweede dat noch ter tijt onbekent es wast in Ethiopien.

3   Tderde wast in Pelopenneso die nu Morea ghenaempt wordt onder dat rijck van den Turck in Grecien gheleghen/ hier te lande wasset in sommighe neerstighe cruytliefhebbers hoven/ ende wy hebben tselve vercreghen van Jacques van Campanien die dit met vele andere vremde cruyden in sijnen seer schoonen hof neerstelijck oeffent.

Tijt

1,3   Beyde die gheslachten van Seseli die wy ghesien hebben ende daer die figueren hier af ghestelt sijn/ bloeyen in Hoymaent ende oock in Ooghstmaent.

Naem

1   Dat ierste geslacht heet in Griecx Seseli Massaleoticon. In Latijn Seseli Massiliense/ van sommighen Spagnon ende Platycyminon, id est Latum cuminum/ dat es breede Comijn. In die Apoteke als Jacobus de Manlys scrijft Siler montanum. In Hoochduytsch van sommighen Waldt kymmel.

2   Tweede gheslacht wordt gheheeten in Griecx ende Latijn Seseli AEthiopicum/ ende van den Egiptenaeres Cyonophrice.

3   Tderde gheslacht es ghenaempt Seseli Peloponnense/ dat es Seseli van Peloponnesus.

Natuere

Tsaet ende die wortelen van Seseli sijn werm ende drooge tot in den tweeden graedt/ ende subtijl van substantien.

Cracht ende werckinghe

A   Tsaet van Seseli met wijn ghedroncken sterckt ende verwermt die maghe/ het doet die spijse verteeren/ het versuet dat crimpsel ende weedom in den buyck/ het gheneest die coude huyverachtighe cortsen/ ende es seer goet tot die corticheyt van den adem ende langduerende verouderden hooft. In somma tes seer goet tot alle inwendighe leden.

B   Tselve saet doet oock die urine lossen ende es goet tseghen die droppelpisse ende coupisse/ het verweckt die natuerlijcke cranckheyt der vrouwen/ iaecht af die doode vruchten ende doet die moeder die opclimt sincken ende in haer plaetse keeren.

C   Tsaet van Seseli es oock goet ghebruyckt den ghenen die met eenige vallende sieccte besmet sijn.

D   Die reysende man die s