Beginpagina van Plantaardigheden.nl
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

1554 Cruijdeboeck met transcriptie (overgeschreven)
A | B | C | D | E | F | G| H | IJK | L | M | N | O | P | QR | S | T | U | V | WXYZ

Voorwerk Nederlandse, Duitse, Franse, apothekers-, Latijnse en Griekse namen

Deel 1

Deel 2 Bloemen, welrieckende cruyden, saden, ende dyer ghelijcken Planten Alfabetisch

Deel 3

Deel 4

Deel 5

Deel 6

Register van die cracht der Cruyden
 
Oude Nederlandse namen
* Project Dodoens
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt 28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 2 capitel 56, bladzijde 271-272  Zie volgende pagina »

Van grove Marioleyne.   Cap. lvi.

1  

Origanum vulgare subsp. hirtum - Griekse marjolein

Origanum vulgare - Wilde marjolein 

Tfatsoen

Origanum vulgare subsp. hirtum - Griekse marjolein

Zie alle foto's van Davesgarden

Origanum, Cunila (Origanum), grove Marioleyne
  • 1644 Vlaams: Orega (Ghemeyne oft Spaensche)
  • 1616 Latijn: Origanum Heracleoticum
  • 1554/1557: Cunila, Origan cultivé, Origanum, Origanum heracleoticum, Origanum Hispanicum

en

Origanum vulgare - Wilde marjolein 

Foto Luc Regniers

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Origanum sylvestre, grove Marioleyne (twee variëteiten: "bloemen sijn roodachtich" en "gheslacht dat sneewitte bloemen draeght")
  • 1644 Vlaams: Marioleyne (Grove), Orega (Wilde) 
  • 1616 Latijn: Origanum silvestre
  • 1554/1557: Dosten, Dosten wolgemut, Mariolaine bastarde, Marioleyne (grove), Origan sauvage, Origan sauvage à fleurs blanches, Origanum, Origanum sylvestre, Wolgemut

 

[272]   Grove Marioleyne heeft vele ronde bruyne lange hayrachtighe steelkens daer aen rondachtighe saechte hayrachtighe bladerkens wassen meerder dan die bladeren van Poleye. Die bloemen sijn roodachtich en wassen met croonkens veel by een/ cleyn roodachtich sadeken leverende. Die wortel es hert/ lanck ende houtachtich.

2   Van desen wordt noch een ander gheslacht ghevonden dat sneewitte bloemen draeght van ruecke ende smaecke stercker dan dat voorghescreven/ anders hem in alle manieren ghelijck .

Plaetse

Beyde dese gheslachten van grove Marioleyne wordden hier te lande in die hoven ghesayet/ ende dat ierste es ghemeynder dan dat ander met den witten bloemen.

Tijt

Dese cruyden bloeyen in Hoymaent/ somtijts oock in Braeckmaent.

Naem

1   Dat ierste gheslacht wordt gheheeten in Griecx Origanos. In Latijn ende in die Apoteke Origanum/ van sommighen Cunila. In Hoochduytsch Dosten/ Wolgemut. Hier te lande grove Marioleyne. In Franchois Mariolaine bastarde en Origan.

2   Dat ander gheslacht met den witten bloemen/ heet in Griecx Agrioriganos. In Latijn Origanum sylvestre.

Natuere

Grove Marioleynen sijn werm ende drooghe tot in den derden graedt.

Cracht ende werckinghe

A   Grove Marioleyne in wijn ghesoden es seer goet ghedroncken den ghenen die van fenijnnighen ghedierten ghebeten/ oft van scorpioenen ende spinnen ghesteken sijn. Ende met sueten versoden wijn es zy goet den ghenen die Sceerlinck oft Opium dat es tsap van Huel inghenomen hebben.

B   Tselve cruyt met water ghedroncken es goet tseghen die pijne van der maghen ende wringhinge aen therte/ ende doet die spijse lichtelijcken verteeren. Ende met huenich water oft mee inghenomen maeckt saechten camerganck ende iaecht die swerte melancholycke humueren af/ ende doet die natuerlijcke cranckheyt der vrouwen comen.

C   Grove Marioleyne met vijghen es seer goet ghegheten den watersuchtighen/ ende die eenich ledt vercrompen hebben.

D   Grove Marioleyne es oock seer goet met huenich vermenght tseghen die hoest/ pleuresis ende verstoptheyt van der longhene dicwils gheleckt.

E   Tsap van grove Mariolenye es seer goet tseghen die swellinghen van den Amandelen ende van die keele ende gheneest die sweringhen des monts.

F   Tselve sap duer die nuese opghetrocken suyvert die herssenen/ ende doet dat geel coluer van den ooghen van der geelsucht vergaen.

G   Dit sap versuet oock die pijne der ooren met melck daer in ghedruypt.

H   Grove Marioleyne es oock seer goet tseghen alle crauwagien/ ruydicheyt/ iuecksel/ ende tseghen die geelsucht/ in water ghesoden ende daer in ghebaeyt/ oft lichaem daer mede ghewasschen.

I   Tselve met edick ende olie vermenght/ es seer goet met wolle gheleyt op die ghesmeten/ ghestooten ende gheblutste leden ende die uut huer ledt sijn.

K   Dat ander gheslacht met den witten bloemen dat hier te lande Spaensche grove Marioleyne als voorseyt es/ ghenaemt wordt/ es tot allen den voorghescreven seer ende sonderlinghen goet/ ende stercker dan die ghemeyne grove Marioleyne alzoo Galenus scrijft.

 

^Naar het begin van deze pagina