Beginpagina van Plantaardigheden.nl
Actuele toepassingen van planten
© Wolverlei Tekst en Beeld –  Martin Stevens
 

Leesmaar.nl
Dodoens en andere bijzondere boeken

Sitemap
Index

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten

Leeswerk.nl
Plantenboeken opengelegd

Plantenfoto's

   

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

   
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel
Bijgewerkt
28-04-2023

«  Cruijdeboeck deel 1 capitel 17, bladzijde 32-34  Zie volgende pagina »

Van Chamepitijs.   Cap. xvii.

Ajuga chamaepitys - Akkerzenegroen - Veltcypres, ierste

Zie

  • 1644 Vlaams: Geruwe
  • 1616 Latijn: Millefolium sive Achillea [100]
  • 1554/1557: Achillea, Achillea sideritis, Acron sylvaticon, Chiliophyllon,
    Chrysitis, Diodela, Garben, Geruwe, Heracleon, Militaris, Millefolium, Millefueille,
    Myriomorphos, Myriophyllon, Schaffgrasz, Schaffripp, Stratioticon, Supercilium Veneris, Tausentblat

Kijk eens

op Blaichs homepage

Informatie en verkrijgbaarheid op Plantago

op internet

 

Tgheslacht

Der cruyden in Latijn Cha(m)aepitijs gheheeten zijn drije gheslachten (als Dioscorides schrijft) van ruecke ende fatsoene malcanderen ghelijck.

Tfatsoen

[33]   1   Dat ierste gheslacht van desen cruyden es een teer cruypende cruyt met ghecromde tacxkens/ daer aen wassen cleyne smalle hayrachtighe vette bladerkens/ van ruecke den herst of termentijn ghelijck. Die bloemkens zijn cleyn/ bleeck/ geel oft wit. De wortel es slecht en houtachtich.

 

2   Dat tweede heeft oock bruyne ghehayrde teere tacxkens/ ghelijck eenen ancker omghecromt/ ontrent onderhalven voet lanck/ lancx der aerden cruypende daer aen wassen hayrachtighe smalle bladerkens in drijen ghesneden. Sijn bloemen wassen lancx die stelen tusschen die bladerkens/ ende zijn van coluere den iersten ghelijck. Sijn saet es bruyn en ront/ ende het heel cruyt es den iersten van ruecke ghelijck.

 

3   Dat derde es dat alder cleynste en heeft cleyne witte rouwe bladerkens ende geele bloemkens/ van ruecke den anderen ghelijckende.

Plaetse

Dese cruyden wassen gheerne in berchachtighe ende steenachtighe plaetsen/ hier te lande worden zy in die hoven ghesayet.

Tijt

Sy bloeyen in Hoymaent ende in Ooghstmaent.

Naem

Dese drije cruyden worden met eenen naem in Griecx Chamepitijs gheheeten. In Latijn Aiuga, Abiga, en Ibiga/ ende daer naer inder Apoteken Iva en Iva Artetica oft Iva moscata/ In Duytsch Velt cypres/ ende van sommighen Hoe langher hoe

 

[34]   liever. In Franchois Ive muscate.

Natuere

Velt cypressen zijn werm in den tweeden graet/ ende drooghe tot in den derden.

Cracht en werckinghe

A   Die bladeren van Chamepitijs seven daghen in wijn/ ghedroncken/ gheneest die geele sucht/ ende veertich daghen met meede ghedroncken zoo zijn zy goet teghen dat sciatica/ dat es weedom in die hope.

B   Chamepitijs es oock seer goet teghen verstoptheyt van der levere/ en doet die urine rijsen/ ende zy brenght den vrouwen huer natuerlijcke sieckte weder.

C   Ende gruen ghestooten ende met huenich ghemenghelt en op groote wonden/ quade en vuyle sweringhen gheleyt/ heylt ende gheneest die selve.

D   Sy es oock goet teghen die hertheyt van die vrouwen borsten/ gruen ghestooten ende daer op gheleyt.

E   Ende in dijer manieren ghebruyckt/ es zy seer goet gheleyt op die beten en steken van slanghen/ nateren ende dijer ghelijcken fenijnighe ghedierten.

F   Chamepitijs oock ghesoden ende ghedroncken/ doet dat ghestolt bloet scheyden ende afgaen/ ende met eedick ghesoden ende ghedroncken/ doet zy die doode vrucht afgaen.

G   Tsap van Chamepitijs/ den mensche op tlijf ghestreken doet hen seer sweeten.

H   Dijsghelijck cra(c)ht ende werck doen oock dat tweede en tderde/ maer en sijn niet zoo sterck ende crachtich als dat ierste.